MARIA SKŁODOWSKA-CURIE, MARIA CURIE-SKŁODOWSKA, MARIA CURIE
Dwukrotna laureatka Nagrody Nobla zajmująca się chemią i fizyką.
Ur. 7.11.1867 w Warszawie – zm. 4.07.1934 w Passy we Francji.
POLSKA
Gimnazjum kończy ze złotym medalem za wyniki, kontynuuje naukę w nielegalnie działającym Uniwersytecie Latającym. W roku 1886 zostaje guwernantką bogatej rodziny z okolic Płocka. Trzy lata później wraca do Warszawy, gdzie w pracowni naukowej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa dokształca się w dziedzinie fizyki i chemii.
FRANCJA
Ponieważ uniwersytety w Polsce nie przyjmują wtedy kobiet, wyjeżdża do Paryża i rozpoczyna studia na Sorbonie. Wcześniej uczy się tam jej siostra Bronisława, z którą mają umowę: kiedy jedna studiuje, druga utrzymuje ją finansowo. To właśnie dla siostry Maria pracuje jako guwernantka.
W roku 1893 uzyskuje dyplom z fizyki, a już rok później – także z matematyki.
Wychodzi za Pierre’a Curie i przyjmuje francuskie obywatelstwo. Wyjeżdżają w podróż poślubną po regionie Île-de-France na rowerach. Nawiasem mówiąc – całkiem niedawno wymyślono pneumatyczne opony. Dla wygody Skłodowska skraca swoją długą suknię i jeździ bez kapelusza, czym ściąga na siebie nieprzychylne głosy światopoglądowych konserwatystów.
W roku 1897 ogłasza pierwszą pracę naukową o właściwościach magnetycznych hartowanej stali. Kolejne prace prowadzi wspólnie z mężem, a dotyczą one promieniotwórczości.
Odwiedza z mężem Polskę, wspinają się razem na Rysy w czasach, w których kobiety muszą chodzić po górach w długich spódnicach lub sukniach, a szlaki w Tatrach jeszcze nie są wytyczone.
NAGRODY NOBLA
W 1903 roku para otrzymuje Nagrodę Nobla z fizyki za badania nad promieniotwórczością i Medal Davy’ego przyznawany przez Towarzystwo Królewskie w Londynie. W tym samym roku Maria uzyskuje tytuł doktora. Trzy lata później, w roku 1906, Pierre umiera tragicznie pod kołami powozu na jednej z paryskich ulic. Maria przejmuje po nim katedrę fizyki na Sorbonie.
W roku 1911 otrzymuje drugą Nagrodę Nobla, tym razem indywidualnie i z dziedziny chemii – za odkrycie radu i polonu.
Wychodzi z inicjatywą utworzenia Instytutu Radowego w Paryżu – budowa rozpoczyna się w roku 1912. Rok później wybiera się z Albertem Einsteinem na wędrówkę po Alpach, spotykają się jeszcze wielokrotnie, w tym na wspólne żeglowanie po Jeziorze Genewskim.
Podczas wojny organizuje służbę radiologiczną na potrzeby szpitali wojskowych.
W roku 1916 jako jedna z pierwszych kobiet na świecie zdobywa prawo jazdy.
Do końca życia utrzymuje kontakty z Polską: odwiedza kraj, wygłasza odczyty, publikuje w polskich czasopismach naukowych, a w jej instytucie w Paryżu pracują polscy stypendyści.
Jedna z córek Skłodowskiej, Irene Joliot-Curie, również otrzymuje Nagrodę Nobla. Druga córka, Eve Curie, często żartuje, że przynosi wstyd rodzinie, bo jako jedyna nie posiada Nobla. Nagrodę jednak otrzymuje jej mąż, a sama żyje ponad sto lat.
Maria Skłodowska-Curie umiera w roku 1934 na złośliwą anemię, poprzedzoną chorobą popromienną. Wszystkie jej rzeczy są skażone izotopem radu.
W 1995 roku szczątki Marii Skłodowskiej i jej męża zostały przeniesione do Panteonu w Paryżu.
Korzystano z: encyklopedia PWN, crazynauka.pl, dokument „Maria Skłodowska-Curie: kobieta, która zmieniła świat” reż. Gideon Bradshaw, Wielka Brytania 2013
Foto: commons.wikimedia.org, aut. nieznany, domena publiczna
