ANDRZEJ TRAUTMAN, ANDRZEJ MARIUSZ TRAUTMAN
Fizyk zajmujący się ogólną teorią względności, kwestią istnienia fal grawitacyjnych i różnorakimi zagadnieniami fizyki matematycznej. Autor ważnych odkryć w tych dziedzinach.
Ur. 4.01.1933 w Warszawie.
Syn malarza Mieczysława Trautmana i Elizy, córki prowansalskiego poety Mariusa André. Do roku 1944 uczy się w szkole powszechnej w Warszawie. Podczas Powstania zostaje wraz z matką wywieziony do Niemiec. Później, już po wojnie mieszka u babki we Francji. Kształci się w gimnazjum przy Obozie Wojska Polskiego w La Courtine, a także w Liceum Polskim w Paryżu.
Po maturze wraca do kraju, by studiować na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej. Studia doktoranckie odbywa już w Instytucie Fizyki PAN. Pracę doktorską, pisaną pod kierunkiem Leopolda Infelda i Jerzego Plebańskiego, poświęca problematyce promieniowania grawitacyjnego. Od roku 1961 pracuje w Instytucie Fizyki Teoretycznej UW.
PRZEDMIOT BADAŃ
Zajmuje się głównie ogólnej teorii względności i innych zagadnień fizyki matematycznej. Nie będziemy ukrywać, że materia jest wysoce zaawansowana, przytaczamy zatem słowa samego Andrzeja Trautmana, podsumowującego swój naukowy dorobek: „W pracy doktorskiej sformułowałem warunki brzegowe dla równań pola grawitacyjnego, zgodne z występowaniem promieniowania i pokazałem, że pociągają one malenie całkowitej energii promieniującego układu. Wraz z Ivorem Robinsonem, znalazłem nową, obszerną klasę ścisłych rozwiązań równań Einsteina, zawierającą proste, ,,sferyczne” fale grawitacyjne. Zwróciłem uwagę na związki między własnościami fal grawitacyjnych i przenoszeniem przez nie informacji. Podałem sformułowanie twierdzeń [Amelie Emmy] Noether o prawach zachowania przy pomocy wiązek włóknistych [d]żetów. Zbadałem strukturę geometryczną równań Einsteina-Cartana teorii grawitacji ze spinem i skręceniem. Znalazłem interpretację geometryczną mechanizmu łamania symetrii w teorii Yanga-Millsa. Pokazałem, że naturalne koneksje na zespolonych i kwaternionowych wiązkach Hopfa można interpretować jako pola elektromagnetyczne i Yanga-Millsa, odpowiednio. Zajmowałem się strukturami spinorowymi i równaniem Diraca na rozmaitościach o nietrywialnej topologii. Badałem także związki między czasoprzestrzeniami ogólnej teorii względności, geometrią optyczną i strukturami Cauchy’ego-Riemanna.”
Zapraszany przez światowe uczelnie, Andrzej Trautman odwiedza m.in. Londyn, Paryż, Triest, Syracuse, Chicago i Nowy Jork. Prowadzi wykłady, często w postaci całych ich cykli. Jako profesor wizytujący pracuje na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Dwa lata przed przejściem na emeryturę, czyli w roku 2001, odbiera doktorat honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Opawie. W roku 2016 detektor LIGO obserwuje, że część energii powstałej w wyniku zderzenia dwóch odległych czarnych dziur przybiera formę fal grawitacyjnych, co właśnie postulował dekady wcześniej profesor Trautman. W pięknych słowach nawiązuje do tego fizyk Kip Thorne po otrzymaniu w 2017 roku Nagrody Nobla w oficjalnej, otwartej video wiadomości do Andrzeja Trautmana. Odnośnik poniżej.
Korzystano m.in. z: fuw.edu.pl, informacje Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Kip Thorne’s video letter to Andrzej Trautman
