JERZY PLEBAŃSKI, JERZY PLEBANSKI
Fizyk, autor pionierskich prac z ogólnej teorii względności i fizyki matematycznej, wieloletni wykładowca Instytutu Studiów Zaawansowanych przy Centro de Investigacion y de Estudios Avanzados w Meksyku.
Ur. 7.05.1928 w Warszawie – zm. 24.08.2005 w Ciudad de Mexico.
Pochodzi z rodziny o wielopokoleniowych tradycjach naukowych. Po zakończeniu wojny najpierw kończy Państwowe Liceum im. Odrowążów w Chorzowie, następnie studiuje fizykę na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach zostaje na uczelni, pracuje w Instytucie Fizyki Teoretycznej. Współpracuje tu m.in. z Leopoldem Infeldem, z którym wspólnie opublikują kilka prac naukowych i książkę „Motion and Relativity”. Piszą m.in. o szczegółowych zagadnieniach teorii względności. W roku 1954 Plebański doktoryzuje się na bazie pracy „O funkcji stanu w kwantowej teorii pola”.
Pod koniec lat pięćdziesiątych działa w Princeton w Institute for Advanced Study i University of California w Los Angeles. W roku 1962 obejmuje profesurę na Uniwersytecie Warszawskim, co więcej – w latach 1969-1973 jest prorektorem uczelni. Zajmuje się między innymi ogólną teorią względności, grawitacją, fizyką matematyczną. Warto dziś pamiętać, że na wielu polach są to prace pionierskie w skali fizyki światowej. W pracy zatytułowanej „The Algebraic Structure of the Tensor of Matter” opisuje tzw. tensor Plebańskiego (Plebanski tensor).
MEKSYK
Po raz pierwszy przybywa do Meksyku w 1962 roku, na zaproszenie Centrum Badań i Studiów Zaawansowanych Narodowego Instytutu Politechnicznego, czyli Centro de Investigación y Estudios Avanzados del Instituto Politécnico Nacional w mieście Meksyk.
Do stolicy Meksyku na stałe przyjeżdża w roku 1973 i spędza tu ponad trzy dekady pracowitego życia. Zostaje profesorem Instytutu Studiów Zaawansowanych przy Instytucie Politechnicznym Centro de Investigacion y de Estudios Avanzados (CINVESTAV). W roku 2006 Bibliotekę Wydziału Fizyki i Matematyki CINVESTAV-IPN nazwano imieniem polskiego fizyka.
W uznaniu wkładu w rozwój fizyki w Meksyku otrzymuje w roku 1976 Krzyż Komandorski Orderu Orła Azteckiego, czyli Orden Mexicana del Águila Azteca.
Korzystano m.in. z: fuw.edu.pl, cs.cinvestav.mx, serwis Giganci Nauki.
