HENRYK WIENIAWSKI
Światowej sławy wirtuoz skrzypiec, kompozytor i pedagog.
Ur. 10.07.1835 w Lublinie – zm. 31.03.1880 w Moskwie.
DZIECIŃSTWO
Naukę gry na skrzypcach rozpoczyna już jako pięciolatek, a zaledwie dwa lata później po raz pierwszy występuje jako solista.
W 1843 roku wraz z matką wyjeżdża do Francji z marzeniem studiowania w Konserwatorium Paryskim. Regulamin uczelni dopuszcza wyłącznie kandydatów narodowości francuskiej od dwunastego roku życia, jednak dla ośmioletniego Polaka władze robią wyjątek: 28.11.1843 r. rozpoczyna naukę w klasie profesora Josepha Lamberta Massarta. Po roku nauki młody Wieniawski znany jako „Le petit Polonais” przechodzi do klasy mistrzowskiej, wkrótce, przeskoczywszy kilka etapów nauki, zdaje egzamin kończący studia z najwyższym wynikiem i zostaje najmłodszym absolwentem uczelni.
Jako dwunastolatek koncertuje i komponuje. Na początku 1848 roku wyjeżdża na pierwsze zagraniczne tournée. Koncertuje w Petersburgu, m.in. na dworze carskim, a następnie w Helsinkach, Rewlu, Dorpacie, Rydze, Mitawie i Ploen. W Paryżu postanawia powrócić do Konserwatorium aby studiować kompozycję. W 1950 roku zdaje egzamin końcowy równocześnie z bratem, Józefem, który po ukończeniu studiów pianistycznych również podjął studia kompozycji. Bracia często koncertują wspólnie.
ŻYCIE KONCERTOWE
W 1950 roku Wieniawscy otrzymują od carycy Aleksandry pozwolenie na odbycie wielkiego tournée po cesarstwie, co było wówczas niezwykle rzadkie. Mają wówczas zaledwie 15 i 13 lat.
Tournée obejmuje około 200 koncertów, a mimo ciągłych występów Henryk cały czas komponuje. Pisze wtedy m.in. Adagio élégiaque op. 5, fantazję koncertową Souvenir de Moscou op. 6, Capriccio-Valse op. 7, Grand duo polonaise (wraz z Józefem), Romance sans parole i Rondo élégant op. 9 oraz Karnawał rosyjski op. 11.
W 1953 roku koncertują w Wiedniu, Krakowie, Lipsku i na dworze w Weimarze, gdzie zaprzyjaźniają się z Franzem Lisztem.
Dwa lata później udaje się do Londynu, aby wziąć udział w cyklu koncertów w Królewskim Teatrze „Lyceum”. Uczestniczy w 40 koncertach, a na każdy z nich bilety wyprzedają się natychmiastowo. W Londynie systematycznie bierze udział w cyklu Monday Popular Concerts, w porankach The Musical Union i koncertach Beethoven Quartett Society. Po trasie na wyspach, koncertuje w Holandii, Francji i w Petersburgu. Na dworze carskim uzyskuje prestiżową posadę solisty, którą utrzymuje przez kolejne 12 lat.
W 1860 roku w Paryżu poślubia Izabelę Hampton. Pannę młodą prowadzi do ołtarza wybitny pianista rosyjski Anton Rubinstein, jednym ze świadków jest Gioacchino Rossini, a podczas ceremonii na skrzypcach gra światowej sławy skrzypek Henri Vieuxtemps.
W 1872 roku wyrusza na tournée po Stanach Zjednoczonych m.in. z Antonem Rubinsteinem. Dwa lata później osiada na stałe w Brukseli, gdzie obejmuje stanowisko profesora klasy skrzypiec Konserwatorium Brukselskiego.
CHOROBA I ŚMIERĆ
W drugiej połowie lat 70. zapada na zdrowiu, ale wciąż intensywnie koncertuje. Na przełomie 1878-1879 roku choroba Wieniawskiego pogłębia się, a on mimo ogromnego bólu wciąż koncertuje, według krytyków niezrównanie pięknie.
Na początku 1879 roku, oszukany przez organizatora koncertów, trafia bez środków do życia do moskiewskiego szpitala dla ubogich. Przyjaciele skrzypka organizują koncerty charytatywne na jego leczenie. Na ostatnie tygodnie życia przyjmuje go do swojego pałacu znana miłośniczka i mecenas sztuki, Nadieżda von Meck. Henryk Wieniawski umiera 31 marca 1880, czyli w wieku niespełna 45 lat. 3 kwietnia odbywa się uroczystość pogrzebowa w Moskwie, kilka dni później – w Warszawie. W orszaku żałobnym w Warszawie bierze udział ponad 40 tysięcy osób.
Korzystano z: wieniawski.pl
Foto: commons.wikimedia.org, Zakład Fotograficzny „Vezenberg” Petersburg 1865, domena publiczna.
