Kazimierz Graff, Österreichische Illustrierte Zeitung, 1928, domena publiczna
Kazimierz Graff, Österreichische Illustrierte Zeitung, ok. 1928, domena publiczna
KAZIMIERZ GRAFF, KASIMIR ROMUALD GRAFF

Astronom, dyrektor obserwatorium astronomicznego w Wiedniu, współzałożyciel obserwatorium Uniwersytetu Poznańskiego, wynalazca – konstruktor przyrządów astronomicznych.

Ur. 7.02.1878 w Próchnowie – zm. 15.02.1950 w Wiedniu.

Syn ziemianina Stanisława Graffa i Walentyny Rother. Uczy się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, jest członkiem młodzieżowej organizacji niepodległościowej – Towarzystwa Tomasza Zana.

BERLIN, POZNAŃ, HAMBURG

Studiuje na Uniwersytecie Berlińskim, w roku 1901 uzyskuje tu doktorat na podstawie pracy „Wzory i tablice do rozwiązywania obserwacji selenograficznych i redukcji
fotografii Księżyca”. Zatrudnia się najpierw w obserwatorium Urania w Berlinie, a następnie w Obserwatorium Hamburskim w Bergedorf. W roku 1919, czyli niedługo po odzyskaniu Kazimierz Graff podręcznikniepodległości przez Polskę, rektor Uniwersytetu Poznańskiego Heliodor Święcicki prosi go o pomoc w zorganizowaniu uczelnianego obserwatorium astronomicznego. Proponuje mu objęcie stanowiska kierownika placówki. Graff zgadza się i przygotowuje obserwatorium, zakupuje instrumenty astronomiczne i literaturę przedmiotu. W wyniku sytuacji politycznej pod koniec roku kondycja finansowa uniwersytetu staje się opłakana. Rok później astronom rezygnuje z pełnionych funkcji i rozpoczyna
sześcioletni etap pracy w obserwatorium w Hamburgu. Bohdan Zaleski – nowy kierownik placówki w Poznaniu może liczyć na wsparcie Graffa, z czego też korzysta.

WIEDEŃ

W roku 1928 profesor doktor Kazimierz Graff zostaje dyrektorem obserwatorium w Wiedniu, pozostanie na stanowisku przez kolejnych 10 lat. Do wcześniejszych wynalazków (jak fotometr gwiazdowy i fotometr powierzchniowy z roku 1915) dołączają: kołowy fotometr klinowy w roku 1926, a w latach 1928 i 1938 dwie wersje kolorymetru gwiazdowego. Pisze dziesiątki, a raczej setki, artykułów naukowych, prace na temat metod wyznaczania czasu i współrzędnych geograficznych przyrządami przenośnymi, a także ważny podręcznik astrofizyki „Grundriss der Astrophysik”. Zmodyfikowane przez Kazimierza Graffa fotometry klinowe wykorzystywane do pomiaru jasności gwiazd, pracują w wielu obserwatoriach na całym świecie.

Kazimierz Graff
Kazimierz Graff, lata 40. XX w., najprawdopodobniej w Treffen am Ossiacher See w Karyntii przy Obserwatorium Kanzelhöhe.

Astronom prowadzi stałą korespondencję z naukowcami z Polski, co więcej  – spora jej część zachowała się w archiwach. W roku 1929 zostaje Członkiem Rzeczywistym Austriackiej Akademii Nauk. Wraz z anschlussem Austrii w roku 1938, Niemcy usuwają go ze stanowiska. Powraca na nie zaraz po zakończeniu II wojny światowej i pozostaje aż do śmierci w roku 1950. Zostaje pochowany na cmentarzu Neustift am Walde (oddział C, rząd 10, nr 3), niedaleko Obserwatorium Wiedeńskiego.

Na cześć Kazimierza Graffa jego nazwisko noszą kratery na Księżycu i Marsie.

Korzystano m.in. z: amu.edu.pl, „Urania” 11/1976.