FLORENTYN TRAWIŃSKI, FLORYAN TRAWIŃSKI
Sekretarz generalny Muzeów Francuskich, wieloletni pracownik Luwru, autor wydawanego przez ponad 100 lat przewodnika po Luwrze, tłumacz na francuski literatury z dziedziny historii sztuki.
Ur. 17.10.1850 w Wyrazowie koło Częstochowy – zm. 7.02.1906 w Paryżu.
POLSKA
Florenty Jan Andrzej Trawiński przychodzi na świat jako syn Eleonory i Andrzeja, poborcy podatkowego, powstańca styczniowego, cywilnego komisarza na miasto Częstochowę i woj. krakowskie.
Rodzina przenosi się do Olkusza. Po upadku powstania styczniowego ojciec Florentyna jest ścigany listami gończymi. W konsekwencji rodzina emigruje do Drezna i dalej do Francji. Podczas tej wymuszonej wędrówki tragicznie ginie brat naszego bohatera.
FRANCJA
W roku 1870 kończy paryską szkołę Batignolles (należy później do stowarzyszenia absolwentów). Instytucja ta miała w założeniu służyć przekazywaniu polskich tradycji narodowych dzieciom licznych emigrantów polskich, dzieciom – nawiasem mówiąc – często urodzonych już we Francji. Po ukończeniu szkoły Batignolles Trawiński pobiera nauki we francuskim Liceum Bonapartego. Następnie podejmuje pracę w Departamencie Sztuk Pięknych francuskiego Ministerstwa Oświaty, zostaje jego wicedyrektorem.
Wybucha Komuna Paryska, Trawiński włącza się w ruch. Odmawia jednak wykonania rozkazu władz komunardów kiedy nadchodzi żądanie spalenia Luwru. Ryzyko jest brutalnie oczywiste. Po upadku komuny państwo francuskie, co już takie oczywiste nie było, docenia te postawę.
LUWR
Od kwietnia 1872 r., a więc niecały rok po upadku Komuny, mimo młodego wieku, Floryan jest już pracownikiem głównego sekretariatu francuskich Muzeów Narodowych, a następnie – jednym z dyrektorów Luwru. Piastuje te funkcje w sumie przez 35 lat. W tym czasie – pomimo braku formalnego wykształcenia – wydaje prace z historii sztuki, archeologii i muzealnictwa. Pojawiają się m.in.: tłumaczenie z niemieckiego „La vie antique. Manuel d’archeologie grecque et romaine” (1884-85) oraz „Les musees nationaux, origine, organistaion administrative” (1903).
Co więcej – jest autorem pierwszego popularnego przewodnika po Luwrze pt. „Guide Populaire du Musee du ouvre” (I wydanie w 1900, 27 kolejnych wydań, ostatnia reedycja 2013 r.). Pisuje artykuły do „Les Temps”, jest również redaktorem „Polskiego Biuletynu Literackiego, Naukowego i Artystycznego” oraz autorem przekładów utworów pisarzy polskich na język francuski. Działalność naukowa i literacka przynosi mu nagrody Akademii Francuskiej. W 1903 roku przyjmuje wysokie odznaczenie francuskie – Legię Honorową. Zostaje także członkiem honorowym krakowskiej Akademii Umiejętności, co poczytuje sobie za wyjątkowy zaszczyt. Pamiętajmy, że jest samoukiem.
Umiera 7 lutego 1906 r., zostaje pochowany w południowej części cmentarza Montparnasse.
Legenda (jak to legenda, niepotwierdzona) mówi o sposobie, w jaki Trawiński ratuje Luwr od pożogi: ma mianowicie podmienić przygotowane już beczki z naftą na takie same z wodą.
Foto: Luwr, II poł. XIX w, fot. Eduard Baldus, Library of Congress, domena publiczna
Korzystano z: TOK FM – rozmowa Cezarego Łasiczki z Mirosława Sikorską, autorką książki „Florentyn Trawiński – zbawca Luwru. Fakty i mit”, oraz Jerzy Roś „Florentyn/FlorianTrawiński – nieznany rozdział Kodu Leonarda da Vinci” , magazyn „Ilcusiana_8”
