MARIA SZYMANOWSKA
Jedna z pierwszych zawodowych pianistek na świecie, kompozytorka, „Pierwsza fortepianistka Ich Wysokości Carycy Elżbiety Aleksandrówny i Marii Fiedorówny”.
Ur. 14.12.1789 w Warszawie – zm. 24.07.1831 w Petersburgu.
POCZĄTKI
Przychodzi na świat w bogatej rodzinie frankistów jako Marianna Wołowska. Jako kilkulatka gra już na szpinecie i klawikordzie, improwizuje, jest uważana za muzyczne „cudowne dziecko”. Pierwsze lekcje gry na pianoforte pobiera w wieku ośmiu lat u Antoniego Lisowskiego. Następnie kształci się pod okiem Tomasza Gremma.
Dom rodzinny „Maryni” jest miejscem spotkań ówczesnej elity, odwiedza go między innymi Józef Elsner, czyli przyszły nauczyciel Fryderyka Chopina.
EUROPA
W roku 1810 pianistka wyjeżdża do Paryża i od razu zwraca na siebie uwagę skalą talentu. Sam Dyrektor Konserwatorium Paryskiego Luigi Cherubini dedykuje jej swoją Fantazję C-dur.
Intensywnie komponuje, powstaje 20 Etiud i Preludiów na pianoforte, 6 Romansów na głos z towarzyszeniem pianoforte oraz pieśni. Jeśli zachwycamy się kompozycjami Fryderyka Chopina, powinniśmy koniecznie posłuchać, wcześniejszych przecież, utworów Marii Szymanowskiej.
Na początku lat dwudziestych odbywa półtoraroczne tournée po Rosji. W konsekwencji wrażenia jakie wywiera otrzymuje od cara Aleksandra tytuł „Pierwszej fortepianistki Ich Wysokości Carycy Elżbiety Aleksandrowny i Marii Fiedorowny”. Wkrótce koncertuje także m.in. w Karlsbadzie, Dreźnie, Paryżu i Londynie. W Weimarze zaprzyjaźnia się z Johannem Wolfgangiem Goethem, który napisze o niej „Madame Szymanowska z Warszawy, najdoskonalsza, najbardziej czarująca pianistka, wzbudziła we mnie coś zupełnie nowego. Wywołuje zdumienie i radość swoim sposobem gry, a kiedy się podnosi i podchodzi do nas z tą swoją pełną uroku uprzejmością, podbija nasze serca. Powab, spokój radość”. Poeta pisze również wiersz „Do Pani Marii Szymanowskiej”.
W roku 1824 pianistka gra w Konserwatorium Paryskim. Jeden z jej utworów – nokturn Le Murmure – cieszy się szczególną popularnością. Szymanowska koncertuje w Amsterdamie, Londynie i Luwrze. W roku 1827 gra w Warszawie, gdzie najprawdopodobniej słucha jej 17-letni wówczas Fryderyk Chopin.
PETERSBURG
W tym samym roku podejmuje decyzję o przeprowadzce do Petersburga. Zostaje nadworną pianistką, prowadzi elitarny salon, który odwiedzają muzycy, intelektualiści i twórcy z różnych kręgów sztuki, między innymi Puszkin i Mickiewicz (mąż Celiny, jednej z córek pianistki).
Umiera w Petersburgu podczas epidemii cholery. W roku 2010 uroczyście odsłonięto cenotaf Marii Szymanowskiej na terenie Nekropolii Mistrzów Sztuki w Petersburgu.
W sumie około setki utworów składa się na dorobek kompozytorski artystki. Dziś najbardziej cenione są etiudy i preludia, fantazje, nokturny, taneczne salonowe mazurki, polonezy i walce.
Korzystano m.in. z: maria-szymanowska.eu, polishmusic.usc.edu, „Maria Szymanowska – artystka europejska” audycja PR Dwójka oraz PR Dwójka „Maria Szymanowska. Polska pianistka i kompozytorka, która podbiła Europę”.
Foto: Walenty Wańkowicz, 1828, „Portret pianistki Marii Szymanowskiej”, commons.wikimedia.org, domena publiczna.
