JADWIGA SZMIDT-CZERNYSZEW, Ядвига Ричардовна Шмидт-Чернышева
Fizyk, jedna z pierwszych kobiet na świecie zajmujących się fizyką jądrową i elektrotechniką.
Ur. 8.09.1889 w Łodzi – zm. w kwietniu 1940 roku w Leningradzie.
POCZĄTKI
Przychodzi na świat w Polskiej rodzinie w Łodzi, uczy się w Warszawie, a na studia wyjeżdża do Żeńskiego Instytutu Pedagogicznego w Petersburgu. Po ukończeniu studiów w 1909 (lub 1911) roku podejmuje pracę jako nauczycielka fizyki w Żeńskim Gimnazjum Tagancewa w Sankt Petersburgu. W 1911 roku wyjeżdża na półroczne szkolenie nauczycielskie na paryskiej Sorbonie. Odbywa wówczas staż w laboratorium Marii Skłodowskiej-Curie wraz z innymi wybitnymi kobietami: May Sybil Leslie, Ellen Gleditsch i Evą Ramstedt, z którymi pozostaje w bliskim kontakcie w późniejszych latach.
W 1913 roku wyjeżdża do Wielkiej Brytanii, do laboratorium Ernesta Rutherforda w University of Manchester. Przez rok prowadzi tam badania związane z porównaniem promieniowania gamma emitowanego przez różne pierwiastki promieniotwórcze, a następnie jego absorpcji przez różne gazy.
Jadwiga Szmidt-Czernyszew, (wykorzystano The University of Manchester, 1913, Dunk, CC BY-NC-SA 2.0), aut. polskaswiatu,pl, CC BY-NC-SA 2.0
W drodze powrotnej do Petersburga zatrzymuje się na jakiś czas w Oslo u Ellen Gleditsch. Podczas I wojny światowej pracuje z uchodźcami wojennymi, organizuje dla nich polskie szkoły. W 1916 roku powraca do pracy naukowej w Instytucie Politechnicznym w Sankt Petersburgu pod kierunkiem Abrama Ioffego.
ALEKSANDER CZERNYSZEW I WSPÓLNE PRACE
Wychodzi za mąż za wybitnego rosyjskiego elektrofizyka, Aleksandra Czernyszewa. W odróżnieniu od większości ówczesnych kobiet zajmujących się nauką, po ślubie kontynuuje pracę badawczą. Wraz z mężem prowadzą pionierskie badania w dziedzinie technologii telewizyjnej i uzyskują patent na oscyloskop. W 1923 roku para chce wyjechać do Paryża na Zjazd Elektrotechników, a potrzebne do tego jest poręczenie od mieszkańca Francji. Szmidt pisze więc do Marii Skłodowskiej-Curie, która wydaje im swoją rekomendację.
KARIERA NAUKOWA
W 1924 roku Jadwiga Szmidt-Czernyszew zostaje dyrektorem laboratorium elektropróżniowego. Kilka lat później udaje się z serią wykładów do Stanów Zjednoczonych.
Poza pracą naukową zajmuje się także tłumaczeniem cudzych prac na język rosyjski. Poza tym biegle posługuje się niemieckim, angielskim, francuskim i włoskim.
W 1930 roku ze względu na współpracę z zagranicznymi naukowcami trafia na leninowską listę podejrzanych. Nie ma informacji na temat Szmidt z późnych lat 30., wiadomo tylko, że w 1938 roku jej mąż przenosi się do Moskwy, pozostają jednak w kontakcie korespondencyjnym. Jadwiga Szmidt umiera w kwietniu 1940 roku w Leningradzie, prawie w tym samym czasie jej mąż umiera w Moskwie.
Korzystano m.in. z: piekniejszastronanauki.pl, Jadwiga Szmidt (1889–1940), A pioneer woman in nuclear and electrotechnical sciences, American Journal of Physics 62, 947 (1994), M. Cieślak Golonka, J. Róziewicz, J. Starosta, K.G. Tokhadze
