HELENA SPARROW, HELEN SPARROW-GERMA
Bakteriolog i mikrobiolog, pionierka zdrowia publicznego, szczególnie uznana za pracę nad kontrolą epidemii tyfusu podczas I wojny światowej oraz zaangażowanie w programy szczepień w Tunezji.
Ur. 5.06.1891 w Bohusławiu – zm. 13.11.1970 na Korsyce.
Przychodzi na świat w polskiej rodzinie w okolicach Kijowa. Nazwisko „Sparrow” pochodzi od dziadka ze strony ojca – Brytyjczyka. Helena studiuje medycynę na Cesarskim Uniwersytecie św. Włodzimierza w Kijowie, następnie uczy się na Uniwersytecie Poznańskim i Uniwersytecie Warszawskim.
W 1915 roku angażuje się w walkę z epidemią tyfusu, która wybucha wraz z I wojną światową. W późniejszych latach wojny pracuje w klinice w Dorpacie (dzisiejsze estońskie Tartu), a także w Instytucie Bakteriologii w Kijowie.
Po zakończeniu wojny sytuacja epidemiologiczna jest katastrofalna. Pierwszym powojennym zadaniem Heleny Sparrow jest walka z epidemią cholery w Grodnie.
W 1920 roku przenosi się do Warszawy i przez kolejnych 13 lat pracuje w Państwowym Zakładzie Epidemiologicznym, gdzie jest odpowiedzialna za szczepienia prewencyjne i badania przypadków epidemiologicznych. Przez całe lata dwudzieste bada tyfus epidemiczny na Uniwersytecie Lwowskim, w tym czasie organizuje cztery laboratoria zajmujące się zdrowiem publicznym.
W 1923 roku wyjeżdża na stypendium do Instytutu Pasteura w Paryżu, a następnie pracuje w Brukseli i Strasburgu, gdzie zajmuje się badaniem gruźlicy i innych chorób wywoływanych przez riketsje, czyli riketsjoz. W latach 1927-1928 w Instytucie Pasteura w Tunisie prowadzi badania nad szczepionką przeciwko tyfusowi. Powraca tam w 1933 roku już jako szef laboratorium i wdraża nowe standardy produkcji szczepionek.
Podczas podróży naukowych do Meksyku bada tyfus plamisty meksykański, z kolei w Gwatemali wdraża szczepionkę Sparrow-Durand.
TUNEZJA
W momencie wybuchu II wojny światowej przebywa w Tunisie. Dzięki temu po zajęciu Tunezji przez wojska niemiecko-włoskie ukrywa Polaków – dezerterów z armii niemieckiej, członków francuskiego ruchu oporu i uchodźców z Francji.
Po wojnie zajmuje się badaniami nad produkcją, stosowaniem i skutecznością szczepionek przeciwgruźliczych BCG. W 1949 roku zostaje kierownikiem działu wyrobu szczepionki BCG i organizuje program szczepień przeciw gruźlicy i tyfusowi w Tunezji.
Na zlecenie WHO prowadzi w Etiopii kompleksowe badania epidemiologiczne.
W 1962 roku dołącza do swojego męża na Korsyce, gdzie nie pracuje już naukowo, ale nadal publikuje prace naukowe. Tam też umiera w roku 1970.
Korzystano z: Helena Sparrow-Germa (1891-1970), Barbara Zaorska, 1995, 100lat.pzh.gov.pl
Foto: 1958, RobJel2001, CC BY-SA 4.0
