MARCIN TEOFIL POLAK, MARCIN TEOFILOWICZ, MARTIN THEOPHIL POLAK
Wczesnobarokowy malarz tworzący głównie w Austrii i we Włoszech. Wykonane różnymi technikami dzieła Marcina Teoflila Polaka zdobią do dziś budowle sakralne regionu Trydent – Dolna Adyga.
Ur. ok. roku 1570 – zm. 25.01.1639 w Bressanone (niem. Brixen).
Najprawdopodobniej pochodzi ze Lwowa lub Wrocławia. Kształci się w Krakowie w pracowni malarza Mikołaja Marcina Kobera. Ostatnią dekadę XVI wieku spędza w Pradze i Innsbrucku, ściągnięty tu przez „z Bożej Łaski arcyksięcia” Maksymiliana III Habsburga.
WŁOCHY
Wiek XVII zastaje naszego bohatera w Trydencie, gdzie tworzył będzie na dworze kardynała Carla Gaudenzia Madruzzo. Odbywa kilka podróży po północnej Italii, zwiedza m.in. Florencję i Wenecję.
Warszawski bankier, z zamiłowania zaś historyk sztuki, Mathias Bersohn w roku 1889 pisze o Teofilowiczu: „Liczne prace jego, napotykane prawie we wszystkich kościołach Trydentu, malowane bądżto al fresco, bądź też olejno na drzewie i płótnie, mogą być zaliczone do lepszych w owej epoce. Odznaczają się one głównie poważną kompozycyą, nader poprawnym rysunkiem i świetnością kolorytu. /…/ Wogóle Marcin był nietylko zdolnym i zamiłowanym w swej sztuce artystą, ale i nadmiernie pracowitym, gdyż obrazy jego napotkać można prawie we wszystkich większych miastach Tyrolu. W stołecznem mieście tej prowincyi, w Innsbruku, bardzo był poważanym i cenionym zarówno ze względu na swe przymioty osobiste i obywatelskie, jak i zalety artystyczne.„*
INNSBRUCK I BRESSANONE
W roku 1626 przenosi się na innsbrucki dwór arcyksięcia Leopolda V. Dziesięć lat później pożar trawi pracownię Marcina Teofila Polaka. Malarz udaje się do włoskiego Bressanone, na dwór księcia biskupa Wilhelma von Welsberga.
Dzieła Marcina Teofilowicza możemy podziwiać w obiektach sakralnych i muzeach Austrii i Włoch po dziś dzień. Zapraszamy do zakładki POLONICA W EUROPIE.
I jeszcze cytat z pracy Bersohna: „zamieszczamy tu szczegółowy spis znanych dotychczas prac Marcina Teofila Polaka, ze wskazaniem gdzie takowe się znajdują, a mianowicie:
W Trydencie Wniebowzięcie N. Maryi Panny, z dwoma biskupami — w katedrze tamtej nad zakrystyą, Morderstwo dzieci w Betleem, w tymżesamym kościele w zakrystyi, N. Panna Marya, w ołtarzu tegoż kościoła, Św. Krzysztof, w bocznym ołtarzu tegoż kościoła, Św. Dorota, również tamże, Odpust Porciunkuli, w kościele św. Franciszka, Odpust św. Antoniego Padewskiego, tamże Matka Boska z św. Klara, tamże, Niepokalane Poczęcie, tamże, Najświętsza Panna, z dwoma świętymi Franciszkami, w ołtarzu kościoła Franciszkanów, Wieczerza Szymona, w kościele św. Magdaleny, Św. Augustyn, otoczony świętymi, w kościele św. Marka, Niepokalane Poczęcie, w tymżesamym kościele, Ukrzyżowanie P. Jezusa, w kościele Kapucynów, Krzyż święty, w tymżesamym kościele.
W Riva większa część prześlicznych obrazów zdobi kościół: Inviolata Dei Gerolimini, tak w kaplicach tej świątyni, jako też w samej kopule. Obrazy te, przedstawiające niektóre sceny z żywota Pana Jezusa, św. Karola Boromeusza, św. Onufrego, św. Hieronima i św. Pafnucego, są malowane al fresco.”
Marcin Teofil Polak tworzy dzieła o treści religijnej: obrazy ołtarzowe i freski w kościołach oraz portrety. Poświęca się nie tylko malarstwu, ale i dobroczynności, funduje mianowicie stypendia młodym zdolnym malarzom. Umiera w Bressanone i właśnie w tutejszej kolegiacie złożone zostają jego szczątki.
Korzystano m.in. z: * Mathias Bersohn „Marcin Teofil Polak: malarz polski z pierwszej połowy 17 stulecia” Kraków 1889, tekst w domenie publicznej, polona.pl
