Leon Barszczewski, foto: commons.wikimedia.org, fot. Adolf Guncwol, domena publiczna
Leon Barszczewski, foto: commons.wikimedia.org, fot. Adolf Guncwol, domena publiczna

LEON BARSZCZEWSKI

Badacz kultur Azji Środkowej, topograf, geolog, archeolog, przyrodnik, glacjolog, ceniony fotograf.

Ur. 20.02.1849 w Warszawie – zm. 22.03.1910 w Częstochowie.

W roku 1886 wstępuje do Wojskowej Szkoły Konstantynowskiej, rok później zaś do Junkierskiej Szkoły Piechoty w Odessie. Przedstawia pozytywny obraz powstańców styczniowych, wskutek czego zostaje wydalony z uczelni. Po aneksji Turkmenistanu przez Rosję w roku 1876, zgłasza się na ochotnika do wyjazdu na nowe ziemie, na których służy później w oddziale topograficznym.

Przed karawan-serajem, fotografia wykonana przez Leona Barszczewskiego w Azji Środkowej między rokiem 1890 a 1896, Institute of Ethnology and Cultural Anthropology, Adam Mickiewicz University, CC BY-SA 3.0 PL

Do jego zadań należy badanie terenu i wytyczanie nowych dróg. Chodzi z ważącym 10 kg aparatem fotograficznym, dokumentując cały pobyt. Współorganizuje wyprawy naukowe badaczy rosyjskich, prowadzi prace archeologiczne w Afrasiab. Podczas wykopalisk gromadzi liczną kolekcję eksponatów, z których część sprzedaje następnie Francuzom. Z zarobionych w ten sposób pieniędzy tworzy w pobliżu Samarkandy kopalnię węgla kamiennego. Część artefaktów przekazuje miastu Samarkanda jako zaczątek muzeum.

Fotografia wykonana przez Leona Barszczewskiego w Samarkandzie między rokiem 1890 a 1896, Institute of Ethnology and Cultural Anthropology, Adam Mickiewicz University, CC BY-SA 3.0 PL

W roku 1895 Leon Barszczewski odbiera złoty medal na wystawie fotograficznej w Paryżu za fotografie lodowców azjatyckich. W roku 1897 roku wraca na obszary polskie. Osiedla się w Siedlcach, tu też dowodzi pułkiem piechoty. W roku 1901 otrzymuje kolejny złoty medal za fotografie – tym razem w Warszawie za portrety mieszkańców Azji.

Jest autorem pierwszych opisów niektórych ludów zamieszkujących tereny Azji Środkowej.  Wspomnienia z podróży dokumentuje w napisanych barwnym językiem opowiadaniach. Niestety, nie dotrwały one do naszych czasów.

Bierze udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. W 1910 roku zostaje oskarżony o sprzeniewierzenie pieniędzy pułku. Nie potrafi się z tym pogodzić, w konsekwencji popełnia samobójstwo.

Pochowany na Starych Powązkach w Warszawie.

Korzystano m.in. z: national-geographic.pl