KAZIMIERZ FAJANS, KASIMIR FAJANS
Fizykochemik, współtwórca nauki o promieniotwórczości, współodkrywca protaktynu, trzykrotny kandydat do Nagrody Nobla, wykładowca.
Ur. 27.05.1887 w Warszawie – zm. 18.05.1975 w Ann Arbor (Michigan, USA).
Uczy się początkowo pod kierunkiem prywatnych nauczycieli, później w gimnazjum i w szkole średniej. Studia na kierunku chemii rozpoczyna na uniwersytecie w Lipsku, a kończy w Heidelbergu. Już z tytułem doktora wyjeżdża do Zurychu, gdzie słucha wykładów Einsteina i śledzi prace Wernera. Interesuje się promieniotwórczością. Wyjeżdża na staż na uniwersytet w Manchesterze, po czym podejmuje pracę na politechnice w Karlsruhe, a następnie na uniwersytecie w Monachium.
Pierwiastki radioaktywne (inaczej: promieniotwórcze) to pierwiastki, których jądra atomowe mogą się samorzutnie rozpadać. Emitują przy tym promieniowanie alfa, beta lub gamma. Pierwiastki radioaktywne przekształcają się w taki sposób w inne pierwiastki.
W 1911 roku odkrywa rozwidlenie szeregu uranowo-radowego, a w wyniku dalszych badań, formułuje prawo określające przemianę pierwiastków w wyniku rozpadu promieniotwórczego, znane dziś jako reguła przesunięć Soddy’ego–Fajansa.
IZOTOPY I BREVIUM
Zauważa, że jeden pierwiastek może tworzyć wiele różnych izotopów. Dzięki badaniom nad izotopami, odkrywa, wraz ze swoim doktorantem Osvaldem H. Göhringiem, nietrwały pierwiastek nazwany brevium (przemianowany później na protaktyn). Fajans proponuje używanie liczby masowej przy symbolu pierwiastka, w celu rozróżnienia izotopów. W Monachium pełni funkcję profesora przez 18 lat, od 1917 roku kierując Katedrą Chemii Fizycznej.
W 1919 Kazimierz Fajans wyprowadza wzór na energię sieci krystalicznej i ustala zależności między energią sieci i rozmaitymi wielkościami termodynamicznymi, a także wprowadza pojęcie energii hydratacji wolnych jonów gazowych. Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej modyfikuje formę graficzną układu okresowego w myśl pomysłu naukowca. Poza badaniami nad promieniotwórczością, Fajans zajmuje się także badaniem struktury cząsteczek i kryształów.
W 1936 roku przenosi się do Ann Arbor, gdzie zostaje profesorem University of Michigan. W latach 1924, 1928 i 1934 nominowany do Nagrody Nobla.
Korzystano m.in. z: encyklopedia PWN, „Żydzi polscy – historie niezwykłe” pod red. Witolda Sienkiewicza
Foto: commons.wikimedia.org
