HENRYK SIENKIEWICZ
Pisarz, publicysta, laureat Literackiej Nagrody Nobla w roku 1905.
Ur. 5.05.1846 w Woli Okrzejskiej – zm. 15.11.1916 w Vevey w Szwajcarii.
STANY ZJEDNOCZONE I FRANCJA
Studiuje w Szkole Głównej Warszawskiej, następnie na Carskim Uniwersytecie Warszawskim. W latach 70. XIX wieku przebywa w Stanach Zjednoczonych i we Francji. Podczas podróży pisze reportaże i listy, angażuje się politycznie. Głośno potępia dyskryminację rdzennych mieszkańców Ameryki, w roku 1877 natomiast, w kalifornijskim dzienniku „Daily Evening Post”, publikuje artykuł „Poland and Russia”, krytykujący politykę Rosji. Po powrocie zostaje redaktorem czasopisma „Słowo”.
W roku 1886 udaje się do Konstantynopola, Aten, Neapolu i Rzymu, w roku 1888 do Hiszpanii, a w roku 1890 na Zanzibar.
LITERATURA
Pod pseudonimem „Litwos” tworzy felietony, reportaże i recenzje, które ukazują się głównie na łamach „Gazety Polskiej” i „Niwy”. Następnie angażuje się w pisanie powieści, osadzając swoje dzieła w XVII-wiecznej Polsce. W 1884 roku powstaje „Ogniem i mieczem”, w 1886 „Potop”, a w 1887 „Pan Wołodyjowski”. W roku 1896 ukazuje się „Quo vadis”, które zostaje przetłumaczone na czterdzieści języków (w tym esperanto), dając Sienkiewiczowi światową sławę. Nakład dzieła w samych Stanach Zjednoczonych przekracza półtora miliona egzemplarzy. W roku 1900 kończy „Krzyżaków”.
DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNA
Poza działalnością pisarską zajmuje się inicjatywami społecznymi: jest jednym ze współzałożycieli Kasy im. J. Mianowskiego i Polskiej Macierzy Szkolnej, a także prezesem Warszawskiej Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy. W roku 1889 funduje stypendium, imienia swojej żony, dla literatów borykających się z problemami finansowymi.
W roku 1905 otrzymuje najważniejszą nagrodę, czyli Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu” i „rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie w ducha narodu”. Sienkiewicz podkreśla, że w istocie jest to zaszczyt nie tylko dla niego, ale i dla Polski, której wówczas nie ma przecież na mapach.
Po wybuchu I wojny światowej udaje się do Szwajcarii, tutaj też spędza resztę życia. W latach 1915-1916 pełni funkcję prezesa Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce.
Zostaje pochowany zostaje w szwajcarskim Vevey. W 1924 roku prochy Henryka Sienkiewicza sprowadzono do Polski i złożono w krypcie bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie.
Korzystano z: encyklopedia PWN, polskieradio.pl, culture.pl
Foto: commons.wikimedia.org
