ADAM DZIEWOŃSKI
Geofizyk, profesor Uniwersytetu Harvarda, jeden z najważniejszych sejsmologów swojego pokolenia na świecie.
Ur. 15.11.1936 we Lwowie – zm. 1.03.2016 w Harvardzie w USA.
Przychodzi na świat we Lwowie. Kończy wrocławską Trójkę, a następnie podejmuje studia fizyczne ze specjalnością geofizyka na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Po studiach pracuje w Instytucie Geofizyki PAN i przygotowuje pracę doktorską. Doktoryzuje się w 1965 roku na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym krakowskiej AGH dzięki pracy „Zagadnienie odbić wielokrotnych w problematyce sejsmogramów syntetycznych”. Wkrótce potem emigruje na stałe do Stanów Zjednoczonych.
Osiedla się w Dallas, gdzie przez kilka lat prowadzi badania w Southwest Research Center for Advanced Studies przy University of Texas. W 1972 roku rozpoczyna pracę jako profesor na Uniwersytecie Harvarda.
Dziewoński zaliczany jest do najbardziej wpływowych sejsmologów swojego pokolenia na świecie. Dzięki wieloletnim badaniom tworzy nowy model opisujący budowę i właściwości sejsmiczne wnętrza Ziemi (Preliminary Reference Earth Model, PREM). Rozwija także metodę mapowania głębi Ziemi w trzech wymiarach, czyli tomografię sejsmiczną. Metoda ta pozwala na określenie prądów konwekcyjnych w płaszczu Ziemi powodujących ruchy tektoniczne, aktywność wulkaniczną i trzęsienia ziemi.
Szczególnie wiele uwagi poświęca trzęsieniu ziemi na Alasce z marca 1964 roku. W konsekwencji opracowuje udoskonalony obraz wnętrza Ziemi. Wskazuje on, że jądro Ziemi składa się ze stałego jądra wewnętrznego i płynnego jądra zewnętrznego, nie jest zatem – jak wcześniej myślano – jednolite.
W dorobku ma łącznie ponad 180 publikacji naukowych, jest członkiem Amerykańskiej Akademii Nauk, a także członkiem zagranicznym PAN, doktorem honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Nagrodzony m.in. Nagrodą Crafoorda, medalem Amerykańskiego Towarzystwa Sejsmologicznego i medalem Williama Bowiego.
Pochowany na Bellevue Cemetery, Harvard, Worcester, Massachusetts,USA.
Korzystano z: iris.edu, historia.agh.edu.pl, seismology.harvard.edu, honors.agu.org
Foto: aut. Christoph Moder, 2007, CC BY-SA 4.0
