ANTONI CIESZYŃSKI
Lekarz i naukowiec, jeden z pionierów profesjonalnej stomatologii w skali globalnej, światowy autorytet w dziedzinie rentgenologii stomatologicznej, autor setek artykułów prasie specjalistycznej.
Ur. 31.05.1882 w Oleśnicy na Dolnym Śląsku – zm. 4.07.1941 we Lwowie.
Przychodzi na świat jako Witold Marceli Antoni w polskiej rodzinie Tomasza i Emilii Cieszyńskich. Uczy się w gimnazjach – najpierw w Poznaniu, następnie w Bydgoszczy. Medycynę i stomatologię studiuje w Berlinie i Monachium. Zakłada Klub Towarzystwa Studentów Polaków. W roku 1905 odbiera dyplom lekarza, sześć lat później zaś – summa cum laude – doktorat.
LWÓW
W 1913 roku, już jako profesor nadzwyczajny, kieruje Ambulatorium Dentystycznym Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego. Rok później zmodernizowana placówka zostaje Instytutem Dentystycznym (od roku 1930 – Kliniką Stomatologiczną).
Podczas dramatycznych wydarzeń lat 1914 i 1918 we Lwowie, organizuje polską służbę sanitarną, tworzy punkty opatrunkowe. Sam udaje się do Tarnowa, następnie do Wiednia. W konsekwencji tutaj właśnie organizuje pomoc dla uchodźców.
CZECHOSŁOWACJA
Tuż przed II wojną światową prowadzi akcję pomocy czechosłowackim lekarzom pochodzenia żydowskiego, już wówczas represjonowanym przez Niemców. W 1938 publicznie wyraża swój protest przeciw udziałowi Polski w rozbiorze Czechosłowacji.
DOROBEK NAUKOWY
Dzięki pionierskim pracom Cieszyńskiego w zakresie rentgenologii diagnostyka stomatologiczna wchodzi na zupełnie nowy poziom. Od teraz można wykonać zdjęcia rentgenowskie, na których zęby mają rzeczywisty rozmiar (zasada izomerii, Cieszyński, 1907). Polski badacz tworzy również pierwszy w świecie atlas radiologii stomatologicznej. Opracowuje technikę wykonywania zdjęć RTG zarówno wewnątrzustnych jak i zewnątrzustnych. Co więcej – ma na koncie dziesiątki drobnych udoskonaleń procesu diagnostycznego, m.in.: kasetę do zdjęć stereoskopowych, miarkę do bezpośredniego odczytywania odległości filmu od ogniska, “czapkę” z tabliczką ułatwiającą ustawienie promienia głównego do zdjęć typowych czaszki.
Stomatologia to słowo utworzone od greckiego wyrazu στόμα (stoma) oznaczającego „usta”. Dentystyka natomiast pochodzi od łacińskiego dens, czyli „ząb”.
Federation Dentaire Internationale w roku 1936 odznacza Antoniego Cieszyńskiego złotym medalem i dyplomem nagrody im. W.O. Millera “za pionierskie zasługi dla światowej stomatologii”.
Jest członkiem honorowym Towarzystw Stomatologicznych w Waszyngtonie, Buenos Aires, Pradze i Wiedniu, wykłada, redaguje własne czasopismo „Dentystyka Polska”, pisze podręcznik radiologii stomatologicznej i ok. 375 prac stomatologicznych, publikowanych w kilkudziesięciu krajach świata.
Niestety, 14 lipca 1941, Niemcy rozstrzeliwują 26 polskich profesorów wyższych uczelni lwowskich. Bez sądu, za narodowość i wykształcenie. Wśród nich Antoniego Cieszyńskiego. Aresztowany profesor mówi świetnie po niemiecku, zwraca tym uwagę oprawców, Cieszyński jednak jednoznacznie stwierdza wówczas: “jestem, i zawsze byłem, Polakiem”. Wkrótce zostaje zamordowany.
Korzystano z: B.Sz. Prof. Antoni Cieszyński – twórca polskiej stomatologii w serwisie dentonet.pl, dr n. med. Magdalena Mazurak, Historia i medycyna. Cieszyńscy na łamach gazetalekarska.pl
Foto: Antoni Cieszyński – na zdjeciu pierwszy z lewej, 1928, domena publiczna
