JERZY NEYMAN HERBU SPŁAWA, JERZY SPŁAWA-NEYMAN
Matematyk działający głównie w USA, profesor Berkeley, jeden z ojców współczesnej statystyki.
Ur. 16.04.1894 w Benderach (dzisiaj we wschodniej Mołdawii) – zm. 5.08.1981 w Oakland w Kalifornii.
Przychodzi na świat w polskiej rodzinie na terytorium ówczesnego Imperium Rosyjskiego. Od dziecka mówi po polsku i rosyjsku, z czasem opanowuje też ukraiński, niemiecki, francuski i łacinę. Studiuje matematykę na uniwersytecie w Charkowie.
POLSKA, FRANCJA I WIELKA BRYTANIA
W 1921 roku trafia do Polski w ramach powojennego programu repatriacyjnego dzięki czemu rozpoczyna studia doktorskie na Uniwersytecie Warszawskim. Staje się wówczas specjalistą z dziedziny statystyki, w takim stopniu, że zwyczajnie… nie ma kto go egzaminować z tej dziedziny.
W połowie lat 20. wyjeżdża na stypendium do Londynu, gdzie pogłębia wiedzę z zakresu statystyki matematycznej u Karla Pearsona. Rok później przebywa na stypendium Rockefellera w Paryżu, gdzie, poza słuchaniem wykładów najwybitniejszych matematyków, prezentuje własne dokonania.
W 1928 roku zostaje mianowany dyrektorem Instytutu Biologii Doświadczanej im. M. Nenckiego w Warszawie. W latach 1928-1938, wspólnie z Egonem Pearsonem (czyli synem matematyka Karla Pearsona), publikuje dziesięć prac dotyczących teorii testowania hipotez statystycznych. Razem wprowadzają do dziedziny pojęcia, bez których trudno wyobrazić sobie współczesną statystykę, m.in. „przedziały ufności”, „próba sondażowa”, „hipoteza testowa”.
W 1934 roku Neyman dołącza do kadry Wydziału Statystyki Stosowanej na University College of London.
USA
Pod koniec lat 30. prowadzi serię wykładów w szkole podyplomowej Wydziału Rolnictwa w Waszyngtonie. Dzięki dobremu przyjęciu wykładów Neyman dostaje propozycję objęcia stanowiska profesora na University of Berkeley w Kalifornii. Zakłada tam Laboratorium Statystyczne i zostaje jego dyrektorem. Następnie, w 1955 roku, tworzy cały Wydział Statystyki.
W Berkeley na przestrzeni lat organizuje serię sympozjów naukowych, gromadzących najważniejszych światowych statystyków.
Neyman uważa, że statystyka, a w szczególności jego metody, znajduje praktyczne zastosowanie w przeróżnych obszarach życia i nauk, m.in. w badaniu mechanizmów powstawania raka, w inżynierii ruchu ulicznego, demografii, analizy czynnikowej w psychologii.
Od 1966 roku jest członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk, ponadto Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Towarzystwa Ekonomistów i Statystyków, Polskiego Towarzystwa Statystycznego, National Academy of Sciences w USA, Royal Society w Londynie i Royal Swedish Academy. Jest wyróżniony licznymi doktoratami honoris causa oraz amerykańskim The National Medal of Science i brytyjskim The Guy Medal in Gold, przyznawanym przez The Royal Statistical Society.
Korzystano m.in. z: Jerzy Neyman 1894-1981, Chin Long Chiang, Professor in the Graduate School, University of California, Berkeley, gigancinauki.pl
