EWA KLONOWSKI, EVA KLONOWSKI
Antropolożka sądowa, honorowa obywatelka Federacji Bośni i Hercegowiny, gdzie wydobywa i rozpoznaje szczątki ofiar wojny. Nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla, członkini Amerykańskiej Akademii Nauk Sądowych.
Ur. 18.11.1946 we Wrocławiu.
Studiuje antropologię we Wrocławiu.
ISLANDIA
W grudniu 1981 roku wyjeżdża na narty do Austrii, gdzie dowiaduje się o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Na wieść, że Islandia przyjmie dwudziestu polskich specjalistów z dziedziny medycyny, występuje o azyl. Dostaje pracę jako antropolog sądowy w zakładzie medycyny przy Szpitalu Uniwersyteckim w Rejkiawiku.
BOŚNIA
W 1996 roku wyjeżdża wraz z delegacją Międzynarodowego Trybunału ds. Zbrodni Wojennych w Byłej Jugosławii do Bośni, gdzie ekshumuje szczątki osób zamordowanych podczas wojny, często zgromadzone w masowych grobach. Oficjalnie podaje się liczbę 105 tysięcy zabitych, do dziś brakuje szczątków 13,5 tysiąca osób. Ewa Klonowski na podstawie znalezionych kości potrafi rozpoznać wiek, płeć, wzrost zmarłego. W niektórych przypadkach, we współpracy z rodzinami zamordowanych, dzięki badaniu zębów i śladów po złamaniach, udaje się ustalić tożsamość ofiary. Od 2003 roku korzysta się przede wszystkim z badań DNA. W samej Srebrenicy udaje się zidentyfikować w sumie 4200 osób.
W Bośni pracuje także w terenie: z łopatą i kilofem szuka szczątków w jaskiniach czy w mule rzecznym, niekiedy znajdując szczątki jednego człowieka w kilku różnych miejscach, oddalonych od siebie o całe kilometry.
Antropolożce najbardziej zależy na pomocy rodzinom zamordowanych w odnalezieniu szczątków bliskich i poznaniu ich losu. Kiedy zauważa, że praca dla Trybunału ds. Zbrodni Wojennych, a później dla amerykańskiego Physicians for Human Rights polega głównie na znajdywaniu dowodów na zbrodnię, bez zainteresowania poszczególnymi ofiarami, postanawia odejść. Od 1998 roku pracuje dla International Commission on Missing Persons, która skupia się na identyfikacji szczątków, oprócz tego dostaje finansowanie od rządu Holandii, a następnie Islandii.
W podziękowaniu za ogrom pracy, rząd Bośni i Hercegowiny nadaje Ewie Klonowski honorowe obywatelstwo.
Ewa Klonowski jest bohaterką książek „Jakbyś kamień jadła” Wojciecha Tochmana oraz „Urodziłam się z łopatą” Ryszarda Bilskiego.
W 2002 roku zostaje odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi i zaangażowanie w poszukiwanie ludzi zaginionych, za działalność na rzecz Polski. Co więcej – w roku 2005 otrzymuje nominację do Pokojowej Nagrody Nobla.
Korzystano z: miesiecznik.znak.com.pl, wywiad Aleksandry Cholewy-Domagalić, echodnia.eu
Foto: Miłosz Pieńskowski, commons.wikimedia.org, CC BY-SA 4.0
