Rudolf Weigl, ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, aut. Marek Munz
Rudolf Weigl, ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, aut. Marek Munz

RUDOLF WEIGL

Biolog, wynalazca pierwszej skutecznej szczepionki przeciw tyfusowi.

Ur. 2.09.1883 w Przerowie na Morawach – zm. 11.08.1957 w Zakopanem.

Przychodzi na świat w rodzinie austriackiej, odbiera jednak polskie wychowanie z rąk ojczyma Józefa Trojnara. W Polsce uczęszcza do gimnazjum, później podejmuje studia przyrodnicze na Uniwersytecie Lwowskim.

Po studiach uzyskuje doktorat i habilitację z zoologii, anatomii porównawczej i histologii. Jako privatdozent Uniwersytetu Lwowskiego prowadzi badania nad budową komórki, szczególnie tzw. aparatem Golgiego, a także nad zagadnieniem transplantacji.

Po wybuchu I wojny światowej Rudolf Weigl zostaje powołany do wojska jako parazytolog. Rozpoczyna badania nad światową epidemią tyfusu plamistego. Bada samą chorobę i wszy, które ją roznoszą. Wynajduje pierwszą na świecie szczepionkę przeciwko tyfusowi, właśnie dzięki wykorzystaniu wszy jako zwierząt laboratoryjnych.

Prowadzi akcję szczepień przeciw durowi plamistemu w misjach belgijskich w Chinach, za co otrzymuje najwyższe odznaczenie papieskie – order św. Grzegorza.

W roku 1939 wyjeżdża do Abisynii, gdzie pomaga w zapanowaniu nad epidemią duru plamistego. W trakcie wojny wraca do Lwowa, aby rozszerzyć produkcję szczepionek antytyfusowych. Chroni przed sowieckimi represjami pracowników Instytutu, udaje mu się nawet doprowadzić do zwolnienia kilku osób z zesłania do Kazachstanu.

W 1941 roku, kiedy Niemcy wkraczają do Lwowa i mordują 25 polskich profesorów, Weigl nadal kieruje instytutem pod armią niemiecką, aby uratować pozostałych. Za zgodę na kontynuację pracy wymaga jednak pełnej decyzyjności w kwestii personelu. Dziś szacuje się, że ratuje wtedy około 5 tys. członków lwowskiego środowiska naukowego, młodzieży i bojowników ruchu oporu. Jego szczepionka trafia do ludności cywilnej, nawet tej w warszawskim getcie.

W roku 1942 Weigl zostaje zgłoszony jako kandydat do Nagrody Nobla.

Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, kw. LXVII, rząd płn 2, m. nr 8.

Korzystano z: lwow.home.pl

Foto: ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, aut. Marek Munz

MEDYCYNA