MICHAŁ BOYM
Siedemnastowieczny orientalista, przyrodnik, sinolog, misjonarz, ostatni wysłannik dynastii Ming, autor m.in. epokowego dzieła „Flora Sinensis”.
Ur. w roku 1612 lub 1614 we Lwowie – zm. 22.08.1659 w Guangxi w Chinach.
Jako nastolatek Michał Boym wstępuje do zakonu jezuitów w Krakowie. Przez 10 lat przygotowuje się do pracy misyjnej na Dalekim Wschodzie, jednocześnie pełniąc służbę w polskich zakonach. W 1643 roku udaje się w pierwszą daleką podróż – do Makau. W jej trakcie zatrzymuje się m.in. na wschodnim wybrzeżu Afryki, gdzie szczegółowo opisuje i ilustruje tamtejszą faunę i florę.
Nazwy fauna i flora pochodzą od łacińskich imion rzymskich bóstw – Faunusa, czyli boga pasterzy i trzody oraz Floris – bogini kwiatów i wiosny.
Należy pamiętać, że jego zapiski są jednymi z pierwszych prac poświęconych przyrodzie Afryki podzwrotnikowej w historii.
W późniejszych latach prowadzi działalność misyjną na wyspie Hajnan, a następnie w Tonkinie. W 1649 roku zostaje zaproszony na dwór cesarza Yongli, który w obliczu kryzysu szuka pośrednika do rozmów z europejskimi władcami. Dwa lata później Boym wyrusza z misją powierzoną przez cesarza. Niestety, już w Indiach wyprawa natrafia na przeszkodę: Portugalczycy, kontrolujący szlaki morskie, nie zezwalają na dalszą drogę. Boym opuszcza statek i wraz z Andrzejem Czengiem (Zheng Ande), chińskim urzędnikiem, kontynuuje wyprawę pieszo, pokonując nieznane dotąd tereny.
W 1652 roku dociera do Wenecji. Rozmowa z papieżem nie przynosi zamierzonych skutków: władca nie chce angażować się w sprawy chińskie. Odsyła delegację bez realnej pomocy. Jednak dzięki przychylności papieża Boymowi udaje się uzyskać obietnice pomocy zbrojnej od króla Portugalii, Jana IV.
W 1656 roku wyrusza w drogę powrotną do Chin. Nie powraca już jednak na dwór cesarski – umiera w drodze, w chińskiej prowincji Kuangsi w 1659 roku.
MAPY, ATLASY, PISMA
Zarówno w trakcie wypraw, jak i podczas codziennych misyjnych obowiązków, dokładnie bada otoczenie. Tworzy ogromne kompendium wiedzy na temat Chin obejmujące m.in. szczegółowy atlas geograficzny, dziewięć rozdziałów tekstu opisującego Chiny i liczne mapy zdobione bogatymi ilustracjami fauny, flory, architektury i życia codziennego społeczeństwa Kraju Środka. Jako pierwszy umieszcza na mapie Wielki Mur. Jego opracowanie „Flora sinensis” jest pierwszą wydaną w Europie pracą na temat roślinności Chin, a w „Specimen Medicinae Sinicae” jako jeden z pierwszych dokonuje opisania chińskiej akupunktury i medycyny w ogóle. Wszystkie swoje dzieła podpisuje „Michał Boym, Polak”. Nie wiadomo gdzie dokładnie znajdował się grób Michała Boyma, pewne jednak, że misjonarz został pochowany przez swojego przyjaciela Andrzeja Chenga „przy głównym szlaku”.
Więcej: https://histmag.org/Jezuita-w-Chinach-Michal-Boym-20293
Korzystano m.in. z: „Polacy zasłużeni dla krajów Azji i Pacyfiku” – publikacja Departamentu Azji i Pacyfiku MSZ, polskieradio.pl
Foto: mapa Chin autorstwa Michała Boyma, 1652, domena publiczna
