TADEUSZ TAŃSKI
Inżynier, wynalazca, konstruktor samochodowy, konstruktor największego silnika lotniczego początku XX w.
Ur. 11.03.1892 w Moskwie – zamordowany 23.03.1941 w Auschwitz-Birkenau.
Studia podejmuje w paryskiej Szkole Elektrycznej. Wkrótce po ukończeniu nauki znajduje pracę przy konstrukcji silników lotniczych, w dużej mierze dla francuskiego i brytyjskiego wojska. Konstruuje między innymi największy na świecie dwunastocylindrowy silnik przeznaczony dla wodnopłatów, czyli hydroplanów. Projektuje ponadto silnik gwiazdowy do napędu samolotów lżejszych.
Po zakończeniu I wojny światowej wraca do Polski, by znaleźć zatrudnienie w Sekcji Samochodowej Ministerstwa Spraw Wojskowych. Projektuje pierwsze polskie wojskowe samochody pancerne. Projekty szybko otrzymują akceptację, pierwsze egzemplarze pojawiają się na froncie już w roku 1920.
KONKURSY
Tański utrzymuje się głównie z konkursów wynalazczych, na potrzeby których konstruuje m.in. silniki wyróżniające się wytrzymałością i prostotą budowy. W artykule Tomasza Turejki czytamy: „Do konkursu stanęło wiele renomowanych firm motoryzacyjnych z całego świata, w tym prestiżowa brytyjska marka Douglas. Tański zaprojektował silnik w ekspresowym tempie, w swoim stylu, z jednym rodzajem śrubek i nakrętek. Ukończył go na 24 godziny przed upływem terminu zgłoszenia. Wygrać miała konstrukcja, która od momentu włączenia będzie pracowała najdłużej. Silnik Douglasa stanął po 400 godzinach. Ostatnim silnikiem, który jeszcze terkotał był silnik Tańskiego. Zgasł po upływie 1000 godzin, po tym jak został wyłączony przez zniecierpliwioną komisję konkursową.”[1]
Projektuje też sprzęty codziennego użytku, np. – dla swojej żony – urządzenie automatycznie wywołujące zdjęcia.
W roku 1939 włącza się do konspiracji, jednak zostaje złapany przez Niemców. Dostaje propozycje pracy dla jednej z niemieckich firm, jednak honorowo nie przyjmuje jej. W konsekwencji tej odmowy ginie zamordowany w Auschwitz.
Korzystano z: moto.wp.pl, cwst1.pl, wikipedia, Tomasz Turejko „Tadeusz Tański. Zapomniany geniusz motoryzacji” [1]
Foto: commons.wikimedia.org, aut. nieznany, domena publiczna
