Maria Antonina Czaplicka, Marie Czaplicka, My Siberian Year (London: Mills & Boon, 1916), frontispiece, domena publiczna
Maria Antonina Czaplicka, Marie Czaplicka, My Siberian Year (London: Mills & Boon, 1916), frontispiece, domena publiczna

MARIA ANTONINA CZAPLICKA, MARIE ANTOINETTE DE CZAPLICKA

Pierwsza kobieta-antropolog, etnografka i geografka, badaczka Syberii.

Ur. w 1884 r. w Warszawie – zm. 26.05.1921 w Anglii.

Uczy się na Uniwersytecie Latającym, fascynuje ją geografia i fizyka. Uczęszcza na kurs nauk przyrodniczych Towarzystwa Kursów Naukowych Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Później sama naucza na tajnych kompletach. Pisze także powieść dla młodzieży.

ANGLIA

W roku 1910 Maria Antonina Czaplicka wyjeżdża do Anglii. Co ciekawe, przybywa tam w tym samym czasie co Bronisław Malinowski, a część ich biografii pokrywa się (urodzeni w tym samym roku, podobne początki kariery, wspólne studia, równocześnie wyjeżdżają na wyprawy, po których zamieszkują za granicą na stałe).

Uniwersytet Latający – prowadzone na wysokim poziomie tajne nauczanie, początkowo organizowane dla kobiet, prowadzone w latach 1882–1905 w Warszawie w różnych, zmieniających się, miejscach. Od roku 1885 już nieformalna szkoła wyższa.

Studia rozpoczyna od Bedford Women’s College, kontynuuje na etnologii w London School of Economics. Dyplom z antropologii uzyskuje już na Oxfordzie.

Maria Antonia Czaplicka, 1919, domena publiczna
Maria Antonia Czaplicka, 1919, domena publiczna

Zajmuje się Syberią, bazuje na rosyjskich i polskich źródłach nieznanych dotąd na wyspach brytyjskich. Nie ucieka od kontrowersji, publikuje pracę Shamanism and Sex” dotyczącą życia erotycznego ludów syberyjskich, ta jednak ginie objęta cenzurą.

W 1914 roku Czaplicka organizuje ekspedycję na Syberię, zupełnie wyjątkową i pionierską pod względem składu, bo złożoną głównie z kobiet. Po roku wraca do Anglii, przekazuje zebrane eksponaty do oksfordzkiego Pitt Rivers Museum.

Od roku 1916 wykłada: najpierw etnologię na Uniwersytecie w Oksfordzie, jako jedyna kobieta-wykładowczyni na uczelni, następnie antropologię na Uniwersytecie w Bristolu. Czasy dla kobiet w nauce są nadal trudne, a i życie prywatne naszej bohaterki niestety nie płynie spokojnie.

W maju roku 1921 Maria popełnia samobójstwo. Za powód uznaje się grożące więzieniem ogromne długi oraz nieszczęśliwą miłość. Zostaje pochowana na cmentarzu Wolvercote w Oksfordzie, oddz. H1.

Jest w swoich czasach uznawana za najlepszego na świecie badacza syberyjskiego szamanizmu, wierzeń magiczno-religijnych oraz zagadnienia tzw. histerii arktycznej.

Korzystano m.in. z: wysokieobcasy.pl, pl.wikipedia.org