Michał Jankowski, commons.wikimedia.org, domena publiczna
Michał Jankowski, commons.wikimedia.org, domena publiczna

MICHAŁ JANKOWSKI

Przyrodnik, hodowca, jeden z pionierów badań rosyjskiego Dalekiego Wschodu, uhonorowany nazwaniem jego imieniem półwyspu (Полуостров Янковского).

Ur. 24.09.1842 w Złotorii k. Tykocina – zm. 10.10.1912 w Soczi.

Studiuje w Akademii Rolniczej w Hory-Horkach koło Mohylewa.

Jako 21-latek zostaje skazany na osiem lat zesłania na Syberii i konfiskatę mienia za udział w powstaniu styczniowym.

Dom na farmie Michała Jankowskiego na półwyspie Sidemi, archiwum MiIZ PAN, domena publiczna
Dom na farmie Michała Jankowskiego na półwyspie Sidemi, archiwum MiIZ PAN, domena publiczna

W 1868 roku osiada w Badajsku w obwodzie irkuckim, gdzie podejmuje pracę w kopalni złota. Kilka lat później wraz z Wiktorem Godlewskim i Benedyktem Dybowskim udaje się na daleki wschód Rosji. Polacy badają okolice rzeki Argun, Amuru, a także okolice ujścia rzeki Ussuri.

WŁADYWOSTOK

W 1874 roku udaje się w okolice Władywostoku, na wyspę Askold, gdzie obejmuje stanowisko zarządcy kopalni złota. Trzy lata później zakłada na wyspie stację meteorologiczną, wyniki badań przesyła do Głównego Obserwatorium Astronomicznego w Pułkowie.

PÓŁWYSEP JANKOWSKIEGO

Po kilku latach przenosi się na półwysep Sidemi (obecnie Półwysep Jankowskiego), gdzie zakłada hodowlę jeleni sika i koni. Hodowla Jankowskiego działa na nowatorskich zasadach, pozwala na uzyskiwanie poroża jeleni bez konieczności zabijania zwierząt. Na początku XX wieku stado Jankowskiego liczy ponad 2000 jeleni sika i ponad 200 koni.

Michał Jankowski, rys. © md
Michał Jankowski, rys. © MD

Jankowski prowadzi też wykopaliska archeologiczne: w 1880 roku odkopuje obiekty z VIII-III wieku p.n.e. należące do ludności zamieszkującej wówczas tereny Kraju Ussuryjskiego. Od 1972 roku odkryta wtedy przez niego kultura nosi nazwę „kultury Jankowskiego”.

W 1887 roku zostaje przyjęty do Towarzystwa Badawczego Kraju Amurskiego.

Tablica pamięci Michała Jankowskiego. „On był szlachcicem w Polsce, Katorżnikiem na Syberii, znalazł schronienie i sławę w Ussuryjskim Kraju.” Sidemi, Rosja, źródło: Gorky State Library Vladivostok, CC BY-SA 3.0

Jankowski aktywnie wspiera powstawanie Muzeum Krajoznawczego we Władywostoku, a później współtworzy swoimi zbiorami jego kolekcję. Co więcej – jest autorem opisów ponad 100 gatunków motyli oraz odkrywcą nieznanych dotąd gatunków ptaków, chrabąszczy i roślin.

Na półwyspie Sidemi przyczynia się do znaczącego wzrostu gospodarczego, zakładając na początku lat 90. XIX wieku fabrykę wyrobów skórzanych „Jankowski, Żułkiewicz & Co”, księgarnię „Jankowski i Trusow” w 1902 roku i plantację żeń-szenia rozwijającą się w rekordowym tempie.

Podczas wojny rosyjsko-japońskiej dowodzi oddziałem samoobrony granic. Po wojnie powraca do gromadzenia zbiorów dla muzeów we Władywostoku, Irkucku i Chabarowsku.

W 1909 roku przechodzi ostre zapalenie płuc, po którym leczy się w Semipałatyńsku, a później w Soczi, gdzie pozostaje aż do śmierci w 1912 roku.

Korzystano m.in. z: internetoweforumpolonijne.pl, dziennikwschodni.pl, wikipedia

Foto: commons.wikimedia.org, domena publiczna