Foto: commons.wikimedia.com, aut. Andrzej Grabowski, domena publiczna
Foto: Ignacy Łukasiewicz, commons.wikimedia.com, aut. Andrzej Grabowski, domena publiczna

IGNACY ŁUKASIEWICZ

Farmaceuta, wynalazca powszechnie używanego na świecie typu lampy naftowej.

Ur. 8.03.1822 w Zadusznikach koło Mielca – zm. 7.01.1882 w Chorkówce.

POCZĄTKI

Jeszcze jako uczeń rozpoczyna praktykę farmaceutyczną w aptece A. Swobody w Łańcucie. W roku 1840 zdaje egzamin na pomocnika farmaceutycznego w Rzeszowie. Rok później przenosi się do apteki obwodowej, gdzie w roku 1845 zostaje agentem Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów z obowiązkiem organizacji powstania w regionie. W roku 1846 za działalność spiskową trafia do więzienia. Przez cały rok odmawia zeznań, nie podaje nazwisk. W końcu zostaje przeniesiony do więzienia we Lwowie, skąd szczęśliwie wychodzi na wolność w związku z brakiem dowodów świadczących przeciwko niemu.

W roku 1848 Ignacy Łukasiewicz otrzymuje posadę w jednej z najlepszych lwowskich aptek. Przerywa pracę, aby zostać studentem farmaceutyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po uzyskaniu tytułu magistra wraca do apteki, gdzie zaczyna interesować się zastosowaniami produktów destylacji ropy.

LAMPA NAFTOWA

Produkty destylacji ropy mają jego zdaniem właściwości lecznicze. Zakłada wraz z właścicielem apteki spółkę mającą zajmować się dystrybucją leków, jednak popyt okazuje się zbyt niski, aby jej istnienie miało sens.

Lampa Ignacego Łukasiewicza, apteka we Lwowie, aut. fot.: Zorro2212, CC BY-SA 3.0
Lampa Ignacego Łukasiewicza, apteka we Lwowie, aut. fot.: Zorro2212, CC BY-SA 3.0

Nie zaprzestaje poszukiwań. Destyluje ropę różnymi metodami, w końcu konstruując odpowiednią, wydajną i łatwą w obsłudze, lampę naftową. Gotowy wynalazek powstaje w roku 1853, a pierwsza tego typu lampa naftowa oświetla aptekę, w której pracuje sam Łukasiewicz. Jeszcze w tym samym roku z takiego oświetlenia korzysta szpital powszechny we Lwowie. 31 lipca 1853 roku po raz pierwszy przeprowadzona zostaje operacja chirurgiczna przy świetle lampy naftowej.

KOPALNIE I RAFINERIE

W roku 1854 w Bóbrce koło Krosna zakłada pierwszą na świecie komercyjną kopalnię ropy naftowej, następnie – rafinerię w Klęczanach koło Nowego Sącza. Niestety, rafineria ta płonie w roku 1859, więc Łukasiewicz przenosi się do Polanki pod Krosnem, gdzie zakłada kolejną. Wspiera finansowo powstanie styczniowe i pomaga popowstaniowym uchodźcom. W 1865 kupuje wieś Chorkówka i folwark Leśniówka, by założyć jeszcze nowocześniejszą rafinerię.

Inicjuje powstanie kilku kopalni ropy, zakład kąpielowy jodowo-bromowy, finansuje również budowę kościoła. W roku 1873 za działalność charytatywną otrzymuje tytuł szambelana papieskiego i Order Św. Grzegorza. W 1877 roku organizuje we Lwowie kongres naftowy. Tworzy w Gorlicach Krajowe Towarzystwo Naftowe.

Politechnika Rzeszowska i Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce nosi jego imię. W 2009 roku powstaje film dokumentalny o Łukasiewiczu pt. „Rozjaśnić mrok”.

Pochowany na cmentarzu w Zręcinie na Podkarpaciu.

Korzystano z: biogramy.pl, Wikipedia, Polski Słownik Biograficzny