FANGOR WOJCIECH (1922-2015) – USA

WOJCIECH FANGOR

Malarz, współtwórca „polskiej szkoły plakatu”, wykładowca amerykańskich uczelni.

Ur. 15.11.1922 w Warszawie – zm. 25.10.2015, również w Warszawie.

POLSKA

Lata II wojny światowej spędza w Warszawie, gdzie uczy się prywatnie malarstwa pod okiem Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. W 1946 roku otrzymuje dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, później pracuje tam jako docent.

Do połowy lat 50. tworzy w duchu socrealistycznym (jeśli można oba te wyrazy ustawić obok siebie :). Najważniejsze dzieła z tego okresu to „Postaci”, „Matka Koreanka” i „Lenin w Poroninie”, za który otrzymuje II nagrodę na 2. Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki w Warszawie. W latach pięćdziesiątych tworzy około 100 plakatów, w tym plakat do filmu René Clémenta „Mury Malapagi”, który uważa się za początek „polskiej szkoły plakatu”.

W 1958 roku we współpracy z architektem Stanisławem Zamecznikiem,  tworzy instalację zatytułowaną „Studium przestrzeni”, uważaną za pierwszy polski tzw. environment. „Studium przestrzeni” tworzyło 20 płócien różnych formatów, rozproszonych po sali wystawowej. Widz, wybierając drogę pomiędzy płótnami, miał się stawać niejako współautorem dzieła.

USA

W 1961 roku opuszcza Polskę. Najpierw udaje się na stypendium do Institute for Contemporary Art w Waszyngtonie, a później do Ford Foundation w Berlinie Zachodnim. Przez rok wykłada w Bath Academy of Art w Anglii, następnie emigruje do Stanów Zjednoczonych.

W USA wykłada na Farleigh Dickinson University oraz Graduate School of Design przynależnej do Uniwersytetu Harvarda.

Na lata 60. i początek 70. przypada okres minimal artu i op-artu w twórczości Fangora. To wówczas tworzy swoje najbardziej znane dzieła, czyli te z „rozmytymi” kręgami. W połowie lat 60. jego obrazy zostają włączone do grupowych wystaw w MoMA w Nowym Jorku.

W 1970 roku Fangor, jako jedyny do dziś polski artysta, ma indywidualną wystawę w słynnym Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku. Prezentuje na niej 37 obrazów.

W latach 70. i 80. tworzy też scenografie teatralne, m.in. do baletu Marthy Graham w Theatre Playbill Marka Hellingera w Nowym Jorku oraz do „Homage to the Whale”. W tym czasie jego sztuka znacząco się zmienia, powraca do figuracji. Artysta maluje serię studiów wnętrz, obrazów „międzytwarzowych” i „telewizyjnych”, tworzy również kolaże.

W 1989 roku przenosi się do Santa Fe w stanie Nowy Meksyk, gdzie tworzy cykle: „Poczet królów polskich”, „Wodzowie Indian” i „Krzesła”. W 1999 roku wraca do Polski.

POWRÓT DO POLSKI

Organizuje nową pracownię, tym razem w dawnym młynie w podgrójeckim Błędowie. Twórczość Fangora z początku XXI wieku to głównie reinterpretacja malarska własnych rysunków z młodości.

W latach 2007-2015 zajmuje się opracowaniem wizualnym II linii warszawskiego metra. Projektuje wejścia i dekoracje ścian siedmiu stacji wraz z charakterystycznym liternictwem. W 2008 roku zostaje uhonorowany Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, rok później zaś zostaje bohaterem filmu „Polnische Plakat Kunst: Wojciech Fangor”.

Obraz „M22” Fangora zostaje sprzedany na aukcji w Polsce w roku 2018 za 7,3 mln zł, co stanowi wówczas rekord ceny sprzedaży jednego obrazu w kraju.

Korzystano m.in. z: culture.pl, „Artysta poszukujący, eksperymentator. Niezwykła wystawa obrazów Wojciecha Fangora”, Anna Bernat, pap.pl