KAROL BRZOZOWSKI
Inżynier, poeta, tłumacz, budowniczy linii telegraficznych w imperium tureckim.
Ur. 28.09.1821 w Warszawie – zm. 5.11.1904 we Lwowie.
POCZĄTKI
Dzieciństwo spędza na Suwalszczyźnie. Jako zafascynowany litewskim folklorem osiemnastolatek zbiera litewskie pieśni ludowe i przekłada je na polski. W 1844 roku wydaje Pieśni ludu nadniemeńskiego.
Uczy się w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie. Uczestniczy w życiu cyganerii warszawskiej, przyjaźni się z Norwidem i Lenartowiczem.
W 1848 roku bierze udział w powstaniu wielkopolskim jako dowódca oddziału strzelców pod Miłosławiem i Wrześnią, a następnie – w obawie przed prześladowaniami ze strony władzy pruskiej – wyjeżdża za granicę. W konsekwencji osiada w Dreźnie, gdzie, zgodnie z radą Adama Mickiewicza, zajmuje się tłumaczeniami tekstów na język ojczysty. Później wyjeżdża do Francji, skąd z kolei trafia do Syrii, tym razem z ramienia rządu francuskiego. Angażuje się również w działania konspiracyjne na Bałkanach i w Turcji.
BAŁKANY, TURCJA I BLISKI WSCHÓD
W 1853 roku zostaje wysłany przez Emigracyjne Towarzystwo Demokratyczne Polskie z misją dyplomatyczną do Stambułu. Mimo że nie udaje się osiągnąć celu misji, czyli utworzenia Legionu Polskiego w Turcji, Brzozowski pozostaje na Bliskim Wschodzie.
W Turcji zostaje naczelnym inżynierem zajmującym się budową linii telegraficznych.
Po wybuchu powstania styczniowego bierze udział w nieudanej wyprawie polskich emigrantów mającej pomóc walczącym. Kieruje misją leśną w Bułgarii, podczas której tworzy mapy Rodopów, co więcej – opracowuje projekt zagospodarowania tamtejszych terenów leśnych.
Pod koniec lat siedemdziesiątych XIX wieku zakłada wzorcowe gospodarstwo rolne w okolicach Bagdadu. Prowadzi pomiary topograficzne gór Kurdystanu na granicy perskiej, a następnie tworzy mapy tych terenów. Przez kilka lat pełni funkcję wicekonsula hiszpańskiego w Syrii.
Do Polski powraca w 1883 roku, osiada we Lwowie. Ostatnie lata życia poświęca poezji, dramatopisarstwu, a także publikacji wspomnień z Turcji.
W 1884 roku na Scenie Lwowskiej ma miejsce premiera jego dramatu pt. „Malek”, najważniejszą dla lwowian sztuką Brzozowskiego jest jednak „Oblężenie Lwowa”. Sztuka opowiada o wojnach kozackich z 1648 roku. Zostaje ona odebrana tak entuzjastycznie, że Rada Miejska postanawia wystawiać ją w każdą rocznicę oblężenia.
Karol Brzozowski umiera 5 listopada 1904 roku we Lwowie, zostaje pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Korzystano m.in. z: Kurier Galicyjski, nr 6 (130), kwiecień 2011 oraz opracowanie Barbary Stefańskiej Karol Brzozowski, grudzień 2010.
Foto: obraz Jana Styki „Portret Karola Brzozowskiego”, domena publiczna.
