KSAWERY SKARŻYŃSKI (Skórzyński, Skurzyński, Skarszyński, Skarzyński, Ксаве́рий Алои́зиевич Скаржи́нский)
Architekt działający w Rosji, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu.
Ur. w roku 1819 w Warszawie – zm. 15.01.1875.
Uczy się w Oddziale Technicznym Gimnazjum Gubernialnego w Warszawie, a po ukończeniu szkoły otrzymuje pozwolenie na prowadzenie prac architektonicznych.
W 1840 roku Skarżyński zdaje egzamin architekta I stopnia Królestwa Polskiego, a następnie – architekta II stopnia. Wkrótce po uzyskaniu nowych uprawnień otrzymuje stypendium rządowe na podróż do Francji, Anglii, Grecji, Egiptu i kilku stolic europejskich.
W 1844 roku odbiera potrójną nagrodę z dziedziny architektury na corocznym konkursie Akademii Św. Łukasza w Rzymie, dzięki czemu jego stypendium zostaje przedłużone i Skarzyński może podróżować przez kolejnych kilka lat.
PETERSBURG
W 1848 roku wraca na krótko do Warszawy, skąd udaje się do Petersburga, gdzie podejmuje studia na Akademii Sztuk Pięknych. Po dwóch latach, za projekt gmachu Zgromadzenia Szlacheckiego zostaje mianowany akademikiem, a następnie w 1855 roku za projekt koszar pułku gwardii otrzymuje profesurę ASP w Petersburgu.
Równolegle z nauczaniem Skarżyński prowadzi praktykę architektoniczną, pełni funkcję budowniczego Szczegółowej Kancelarii Głównego Zarządu Transportu i Budowli Publicznych oraz II Oddziału Departamentu Planów i Kosztorysów. Jest też głównym architektem budowy linii kolejowej Petersburg-Warszawa i architektem nadzorującym budowę linii Petersburg-Moskwa. Wznosi stacje kolejowe w Petersburgu, Carskim Siole i Gatczynie. Projektuje wówczas budynki dworcowe, parowozownie, wieże ciśnień, wagonownie i inne obiekty towarzyszące. Do jego dorobku wliczają się także projekty gmachów urzędowych w Wilnie i Sewastopolu, dom metropolity Gruzji w Tbilisi (najstarszy znany budynek wzniesiony w Tbilisi przez polskiego architekta) oraz projekty przebudowy i rozbudowy teatru w Odessie, a także pierwszego murowanego teatru w Kijowie.
Ksawery Skarżyński umiera 15 stycznia 1875 roku.
Korzystano m.in. z: Janusz Opaska „Działalność polskich architektów w Tbilisi w XIX i początkach XX wieku”, encyklopedia.biolog.pl, ipsa.nina.gov.pl
