EDWARD PIEKARSKI
Badacz Syberii, lingwista, autor 13-tomowego „Słownika Jakuckiego Języka” oraz „Wzorów twórczości ludowej Jakutów”.
Ur. 26.10.1858 w Piotrowiczach pod Mińskiem – zm. 29.06.1934.
ZESŁANIE
Studiuje na kierunku weterynaryjnym w Charkowie, gdzie szybko angażuje się w działalność polityczną. W 1879 roku zostaje aresztowany, a po dwóch latach śledztwa i procesów zostaje zesłany bezterminowo do Jakucji. Szybko po dotarciu na miejsce podejmuje kontakt z miejscową ludnością. Kiedy orientuje się, że Jakuci nie posługują się rosyjskim, postanawia poznać ich własny język. Chce opracować pełny słownik języka jakuckiego.
Początkowo notuje wszystkie zasłyszane słowa w zeszytach, jednak szybko przerzuca się na – bardziej praktyczne – fiszki.
Plan Piekarskiego budzi pozytywne reakcje wśród lokalnych mieszkańców, w tym innych zesłańców, którzy dzielą się z nim własnymi notatkami.
Pewnego dnia odwiedza go Jakut – Maksim Kiriłł, który już wkrótce z kamienną miną uczy polskiego badacza lokalnej piosenki ludowej. Piekarski przyswaja ją na pamięć, choć słów nieznanych ma podejrzanie niemało. Przy najbliższym wykonaniu publicznym utwór okazuje się równie wyjątkowo skoczny, co wyjątkowo wulgarny. Piekarski konfrontuje się z Kiriłłem, który od tego momentu zostaje współpracownikiem badacza odpowiedzialnym za zbieranie słów wulgarnych i obscenicznych. Na potrzeby słownika, ma się rozumieć.
PRACA
Po 15 latach pracy Piekarski otrzymuje propozycję udziału w ekspedycji naukowej, dzięki której zyskuje okazję do poznania innych części Jakucji. Podczas podróży zawiera także cenne znajomości z członkami Imperatorskiej Akademii Nauk i Imperatorskiego Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego.
Od 1907 do 1917 roku słownik Piekarskiego ukazuje się w pięciu zeszytach. Ze względu na wybuch rewolucji październikowej publikacja kolejnych części zostaje przerwana aż do 1923 roku, kiedy indolog i buddolog Siergiej F. Oldenburg podejmuje się jej kontynuacji. Do 1930 roku cały słownik zostaje opublikowany – tworzy w sumie trzy wielkoformatowe tomy.
Przed śmiercią Edward Piekarski pisze cztery artykuły do „Rocznika Oryentalistycznego” wydawanego w, wolnej już, Polsce.
W 1958 roku, w setną rocznicę urodzin Piekarskiego ukazuje się drugie wydanie jego dzieła, a w 2008 roku, z okazji 150. rocznicy, powstaje wydanie trzecie wzbogacone o dodatkowe materiały biograficzne. Imieniem polskiego badacza nazwano ulicę w Petersburgu.
Korzystano m.in. z: Edward Piekarski (1858-1934) i jego Słownik Jakucki (1907-1930), Marek Stachowski, UJ, 2020
Foto: ru.wikipedia.org, domena publiczna
