ZYGMUNT WRÓBLEWSKI
Fizyk, współautor pierwszego w historii skroplenia tlenu i azotu.
Ur. 28.10.1845 w Grodnie (dzis. Białoruś) – zm. 16.04.1888 w Krakowie.
Naukę na uniwersytecie kijowskim przerywa ze względu na wybuch powstania styczniowego. Dołącza do powstańców. Zostaje aresztowany i zesłany na Syberię. W roku 1869 wychodzi na wolność, zgodnie z dekretem o amnestii.
Decyduje się kontynuować naukę w Berlinie, na wydziale fizyki. W roku 1872 podejmuje pracę wolontariacką jako asystent profesora G. Jolly’ego w Monachium, w zamian za co może korzystać z laboratorium do swoich celów i prowadzić własne badania nad właściwościami gazów.
Po dwóch latach pobytu w Monachium, Zygmunt Wróblewski uzyskuje tytuł doktora za pracę o elektryczności, następnie habilituje się.
Przenosi się do Paryża, gdzie uczestniczy w próbach skroplenia powietrza.
W roku 1880 przeprowadza się do Krakowa, zostaje członkiem Akademii Umiejętności, w roku 1882 zaś – obejmuje katedrę fizyki. Organizuje w mieście nowoczesne laboratorium chemiczne z jedną z pierwszych instalacji elektrycznych.
Wraz z profesorem fizyki i chemii Karolem Olszewskim ulepsza przywiezioną z Paryża aparaturę i, 5 kwietnia 1883 roku, po raz pierwszy na świecie dokonuje skroplenia tlenu. Już tydzień później skraplają także azot.
25 marca 1888 roku, pracując późnym wieczorem w laboratorium, trąca ręką lampę naftową. W konsekwencji płonąca ciecz oblewa jego ciało. Wróblewski wybiega na ulice dosłownie w płomieniach. Starają się go uratować studenci. Oparzenia są jednak zbyt rozległe, 16 kwietnia Wróblewski niestety umiera.
Pochowany na Cmentarzy Rakowickim w Krakowie, w części Ra.
Korzystano z: swiatchemii.pl, polskieradio.pl
Foto: commons.wikimedia.org, domena publiczna
