Antoni Dobrowolski
Antoni Dobrowolski, 1948, archowum NAC, domena publiczna

ANTONI BOLESŁAW DOBROWOLSKI

Badacz polarny, prekursor kriologii – nauki o lodzie.

Ur. 6.06.1872 w Dworszowicach Kościelnych – zm. 27.04.1954 w Warszawie.

Pracuje już od dwunastego roku życia, aby zdobyć środki na edukację. Bierze udział w kółkach samokształceniowych.

Zaraz po maturze zostaje aresztowany za działalność konspiracyjną i skazany na trzy lata więzienia. Trafia do Cytadeli, później zostaje przeniesiony na Pawiak, następnie do Petersburga, a w końcu do Tyflisu (dzisiejsze Tbilisi). Po dwóch latach udaje mu się uciec.

Próbuje zaciągnąć się na rejs statkiem „Belgica”, jednak bez sukcesu. Ostatecznie, kiedy w pierwszym porcie dwóch członków załogi rezygnuje z wyprawy, Antoni zajmuje miejsce jednego z nich. Zaczyna pracę jako zwykły marynarz, ale już w połowie rejsu awansuje i trafia do zespołu naukowego.

Antoni Dobrowolski, rys. © MD
Antoni Dobrowolski, rys. © MD

Po powrocie Antoni Dobrowolski otrzymuje dwuletnie stypendium na interpretację wyników badań prowadzonych podczas rejsu. Pracuje w belgijskim biurze polarnym w Brukseli.

Na mocy carskiej amnestii z roku 1907 wraca do kraju i zostaje nauczycielem. W 1914 roku wydaje książkę, w której opisuje przeżycia z wyprawy polarnej.

Studiuje budowę płatków śniegu i kryształków lodu. Udaje mu się kontynuować badania po wybuchu I wojny światowej, dzięki stypendium z Kasy im. J. Mianowskiego w Szwecji.

W latach 1917-22 pracuje w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, gdzie chce przeforsować ideę modernizacji systemu polskiego szkolnictwa. Zrażony niepowodzeniami, wycofuje się z pracy w ministerstwie.

Zabudowania Stacji im. A. B. Dobrowolskiego (Oaza Bungera, Antarktyda) w roku 1979, aut. Zbigniew Battke, CC BY-SA 4.0
Zabudowania Stacji im. A. B. Dobrowolskiego (Oaza Bungera, Antarktyda) w roku 1979, aut. Zbigniew Battke, CC BY-SA 4.0

Obejmuje posadę dyrektora Państwowego Instytutu Meteorologicznego, prowadzi również wykłady na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W roku 1929 roku zakłada Towarzystwo Geofizyków, a pięć lat później inicjuje powstanie Obserwatorium Sejsmologicznego.

Wraz z Henrykiem Arctowskim działa jako wiceprzewodniczący Międzynarodowej Komisji Lodów i Śniegu.

Jego imieniem nazwano wyspę, lodowiec, górę oraz stację antarktyczną.

Korzystano m.in. z: arctowski.pl, J. Machowski „Polscy zdobywcy białego lądu”.