ALEKSANDER CZEKANOWSKI
Podróżnik i geolog, jeden z polskich zesłańców – badaczy Syberii.
Ur. 12.02.1833 w Krzemieńcu (Wołyń) – zm. 30.10.1876 w Petersburgu.
EDUKACJA
W latach 1850-55 studiuje medycynę w Kijowie, później przenosi się na studia geologiczne do Dorpatu, czyli dzisiejszego Tartu, w Estonii. W roku 1857 powraca do Kijowa, gdzie opracowuje zbiory geologiczne uniwersytetu. Wyjeżdża na wyprawę naukową na Krym. Podczas ekspedycji prowadzi badania geologiczne i zbiera okazy mające docelowo wzbogacić uczelniane kolekcje.
ZSYŁKA I BADANIA
W roku 1863, oskarżony o uczestnictwo w powstaniu styczniowym, zostaje aresztowany przez Rosjan i zesłany na Syberię. Na szlaku poznaje m.in. Mikołaja Hartunga i Jana Czerskiego. W końcu udaje mu się dotrzeć za Bajkał, gdzie pod swoje skrzydła bierze go Benedykt Dybowski. Niestety, wkrótce Czekanowski zostaje przeniesiony do wioski Padun nad Angarą, gdzie żyje w iście katorżniczych warunkach. Choruje, lecz nie ustaje w prowadzeniu badań geologicznych i obserwacji meteorologicznych, do których używa własnoręcznie wykonanych przyrządów. W 1866 roku przybywa mu na ratunek przyjaciel ze studiów, Fryderyk Schmidt. Wyposaża naszego bohatera w niezbędne sprzęty, dwa lata później załatwia mu nawet przeniesienie do Irkucka.
Na zlecenie Oddziału Syberyjskiego Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego Czekanowski prowadzi badania geologiczne guberni irkuckiej. W roku 1870 otrzymuje złoty medal Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego. Cztery lata później w Irkucku wydaje „Badanie geologiczne Guberni Irkuckiej” z dołączoną pierwszą mapą geologiczną. Praca zostaje nagrodzona złotym medalem na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu w 1875 roku.
W roku 1873 po raz pierwszy wyrusza na północ, do doliny rzeki Dolna Tunguzka. W trakcie badań ekspedycja odkrywa pokłady węgla. Już dwa miesiące po powrocie nasz bohater wybiera się w kolejną podróż, tym razem aż za koło podbiegunowe. Wyprawa trwa ponad rok.
Ostatnia ekspedycja na północ odbywa się w roku 1875. Czekanowski przeprowadza pomiary topograficzne i kolekcjonuje zbiory mineralogiczne, wraca z tysiącami okazów geologicznych, botanicznych i entomologicznych.
PETERSBURG
W roku 1876 uzyskuje amnestię dzięki wstawiennictwu Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego. Przenosi się do Petersburga, gdzie przyjmuje posadę kustosza Muzeum Archeologicznego Akademii Nauk.
Niestety, wraca poważna depresja, w wyniku której Aleksander Czekanowski popełnia samobójstwo.
Jego nazwiskiem nazwano pasmo górskie, spotkamy je także w nazwach gatunków roślin, owadów i amonitów.
Korzystano m.in. z: ing.uni.wroc.pl
