ROMAN SMOLUCHOWSKI
Fizyk i astrofizyk działający głównie w Stanach Zjednoczonych.
Ur. 31.08.1910 w Zakopanem – zm. 12.01.1996 w Austin (Texas, USA).
OKRES PRZEDWOJENNY
Dorasta w Krakowie, na studia na kierunku fizyka wyjeżdża do Warszawy. Doktoryzuje się w 1935 roku na Uniwersytecie w Groningen, a następnie wyjeżdża na roczny staż do Institute for Advanced Study w Princeton. Zajmuje się m.in. zastosowaniem teorii grup w fizyce ciała stałego.
Po powrocie do Polski para się rentgenografią metali, a także badaniem procesów starzenia się aluminium.
USA
Po wybuchu wojny zostaje aresztowany we Lwowie, jednak szczęśliwie przedostaje się przez Kowno i Rygę do Szwecji. W 1940 roku trafia do USA. Pracuje w laboratorium General Electric, a w 1946 roku otrzymuje amerykańskie obywatelstwo. Dostaje posadę profesora na Wydziale Fizyki w Carnegie Institute of Technology w Pittsburgu, a następnie na Wydziale Mechanicznym w Princeton. W 1947 roku inicjuje powstanie sekcji fizyki ciała stałego w American Physical Society. Ostatecznie przyjmuje posadę profesora fizyki i astrofizyki na Uniwersytecie Teksańskim w Austin, gdzie pozostaje do końca życia.
Jest członkiem licznych towarzystw naukowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Fizycznego, American Physical Society, American Academy of Arts and Sciences, American Society for Metals, American Institute of Mining, Metallurgical and Petroleum Engineers, American Crystallographic Association.
Do najważniejszych osiągnięć Smoluchowskiego należą prace dotyczące zastosowaniu teorii grup do opisu kryształów oraz opis anizotropii pracy wyjścia metalu napisane wspólnie z L.P. Boukaertem i E.P. Wignerem i zastosowanie fizyki fazy skondensowanej w astrofizyce do badania własności materii planet czy np. atmosfery Jowisza.
Na jego dorobek składają się cztery książki i ponad 300 artykułów naukowych. Wiele pojawia się w prestiżowych czasopismach naukowych, takich jak Nature, Science i Physical Review. Jego książka z 1983 roku „The Solar System. The Sun, Planets, and Life” ukazuje się w kilku językach. W 1990 roku, w uznaniu dla osiągnięć naukowca, planetoidę 4530 nazwano imieniem Smoluchowskiego.
Korzystano z: jbc.bj.uj.edu.pl, M. Suffczyński, Roman Smoluchowski (1910-1996), Postępy Fizyki, 1997, pl.wikipedia.org
Foto: commons.wikimedia.org, aut.: Friedrich Hund, „Physicists in front of the building of The Royal Society, 1952 at London, with original annotations by Friedrich Hund”, CC BY-SA 3.0
