A
Francuski poeta, pisarz i krytyk sztuki GILLAUME APOLLINAIRE (gi jom a poli neer; ur. 1880 w Rzymie, zm. 1918 w Paryżu) to syn polskiej szlachcianki Angeliki Kostrowickiej i Franceska Flugiego d’Aspermonta – rzymskiego arystokraty o korzeniach szwajcarskich. Apollinaire współtworzy szaloną cyganerię paryskiego Montparnasse’u, pisze łamiące schematy poezje, wymyśla również termin „surrealizm”. Angelika Kostrowicka (znana później w Rzymie i Paryżu jako Nangeliska De Kostrowitsky) pochodzi z majątku spod Nowogródka, skąd – jeszcze jako nastolatkę – rodzice wywożą ją do Italii.
Uczy się w elitarnym klasztornym pensjonacie, z czasem jednak jej wyrazisty temperament nie pozostawia szacownej rzymskiej instytucji wyboru – jako czarna owca zostaje z przykładnego stadka oficjalnie wydalona. W tym czasie zakochuje się we Francesku Flugim d’Aspermoncie, w efekcie którego to związku świat szczęśliwie zyskuje wkrótce jednego z najsławniejszych poetów w historii.
Więcej >> „O życiu i twórczości Guillaume’a Apollinaire’a mówi Julia Hartwig. Audycja Joanny Szwedowskiej i Ewy Stockiej-Kalinowskiej z cyklu „Strefa słowa” (PR, 2012)
M
S
W roku 1977 laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny/fizjologii zostaje amerykański endokrynolog i biochemik ANDREW SCHALLY (1926 Wilno – 2024 Miami Beach), czyli urodzony w w Wilnie jako Andrzej Schally, syn generała Wojska Polskiego Kazimierza Schally’ego, szefa gabinetu prezydenta Mościckiego i Marii Schally, z domu Łąckiej.
W roku 1939, roku wybuchu wojny, z matką i siostrą – Haliną – trafia do Rumunii. Po wojnie emigrują do Szkocji. Andrzej Schally, już jako Andrew Schally, studiuje chemię na Uniwersytecie Londyńskim, w roku 1953 udaje się do McGill University w Montrealu. Parę lat później osiada na stałe w USA. Obywatelstwo amerykańskie przyjmuje w roku 1962. Nagrodę Nobla odbiera w roku 1977 wraz z Rogerem Guilleminem „za odkrycie zjawiska wydzielania hormonów w podwzgórzu mózgu oraz badanie ich budowy i czynności”. Laureat ponad 20 doktoratów honoris causa, w tym krakowskiego UJ, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP.
Ojciec Andrzeja – Kazimierz – był synem Andrzeja Schally’ego i Stanisławy ze Śniadowskich, właścicieli majątku pod Lwowem. Urodził się w roku 1895 w Nowym Sączu.
Karierę wojskową kończy jako generał brygady. Od roku 1935 pełni rolę szefa Gabinetu Wojskowego Prezydenta. W roku 1944 zostaje szefem Misji Wojskowej przy Supreme Headquarters of Allied Expeditionary Forces – SHAEF.