WITELON (Witelo, Vitello)
Mnich, teolog, filozof, wybity naukowiec – matematyk, optyk, twórca podstaw psychologii postrzegania.
Ur. około 1230 r. na Dolnym Śląsku – zm. przed rokiem 1314.
Witelon uważany jest przez wielu za pierwszego naukowca urodzonego na ziemiach polskich. Rodzi się na Dolnym Śląsku jako syn Polki i niemieckiego kolonisty pochodzącego z Turyngii.
Kształci się na uczelniach za granicą. Następnie przez kilka lat pracuje jako nauczyciel, najprawdopodobniej w Legnicy.
W latach 1262-68 znów studiuje – tym razem prawo kanoniczne oraz filozofię i nauki ścisłe we włoskiej Padwie. Później wyjeżdża do Rzymu na dwór ówczesnego papieża Klemensa IV.
Podczas pobytu w Rzymie pisze dwa dzieła. Pierwsze z nich to Wnioski z Elementów Euklidesa. Drugie natomiast nosi charakterystycznie dla pisarstwa tych czasów wyczerpujący tytuł, a mianowicie: Witelona matematyka uczonego o optyce, to jest o istocie, przyczynie i padaniu promieni wzroku, światła, barw oraz kształtów, którą powszechnie nazywają perspektywą, ksiąg dziesięcioro. „Ksiąg dziesięcioro” zawiera twierdzenia i dowody matematyczne własnego autorstwa Witelona. Dzieło ukazuje się w wielu kopiach i znacząco wpływa na ówczesną naukę, co więcej – z czasem zyskuje status podręcznika. Korzystają z niego między innymi Kopernik i Kepler.
Witelon należy do elity XIII-wiecznych matematyków europejskich zajmujących się już krzywymi stopnia drugiego i wyższych, a także trygonometrią.
Korzystano z: matematyka.net, britishmuseum.org
Foto: commons.wikimedia.org
